Tek pencere sistemi ihracatçı firmaların gümrük evraklarını ve düzenleyici belgelerini tek bir noktaya göndererek ihracatı kolaylaştırmasını sağlayan bir tesistir. Bu sistem ihracatçıların farklı kurumlara evrak sunmasının yarattığı zorluğu ortadan kaldırır ve de ihracat-ithalat arası köprü kurarak bu ilişkiyi daha verimli bir hale getirmiş olur. Tek pencere sistemi öncesinde iki taraf için izinleri sağlamak veya mutabık olmak zor bir durum iken bu sistem, uluslararası ortak bir portala bağlanarak şirketlerin dış ticaret performansını büyük bir ölçüde yükseltmiştir.
Tek Pencere Sistemi Nedir?
Küresel piyasaların entegrasyonu sonucunda, bilgi akışını kolaylaştırmak devletlerin ve iş dünyasının hızlı bir dönüşüm sürecine girmesi zorunluluk haline gelmiştir. Etkin bilgi panelleri ve süreç aşaması ekonomide bir dinamizm hareketini hızlandırmakta, maliyetleri azaltmakta, iş etkinliğini geliştirmekte ve sonuç olarak ülkelerin ekonomik performansını arttırmaktadır.
Tek pencere sistemi de bu dinamizm hareketinin bir parçası olmuştur. Bu sistemin amacı devlet ve iş dünyası arasındaki bilgi akışını kolaylaştırmak ve de performansı yükseltmektir. Sistem, ticareti kolaylaştırma bakımından tarife dışı engelleri ortadan kaldırıp ticari kesimin anında faydalanabileceği bir uygulama olarak karşımıza çıkar. Kavramsal olarak Tek Pencere sistemi, manuel ya da elektronik olarak veri ve belgelerin tek bir giriş noktadan sunulmasını içerir. Bu çerçevede, bilgi ve iletişim teknolojilerinin varlığı ve gelişmişliği Tek Pencere sisteminin önemini destekler niteliktedir.
Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ) tarafından yapılan tanımlamada, Tek Pencere ithalat, ihracat ve transit ile ilgili düzenlemeler çerçevesinde gerekli yükümlülüklerin, ticaret ve taşımacılıkla faaliyet gösteren taraflarca standart hale getirilmiş veri ve belgelerin tek bir veri giriş noktasından girilmesi suretiyle tamamlanmasına izin veren bir kolaylık olarak belirtilmiştir. Bu tanımlama ile Tek Pencere ticareti kolaylaştırmanın bir ölçütü olarak ortaya konmuştur.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE), Tek Pencereyi ticaret ile ilgilenen kesimin ithalat veya ihracata ilişkin tüm gerekli yükümlülüklerini yerine getirmek için bilgileri tek bir kuruluşa sunmasına olanak tanıyan sistem olarak tanımlar.
Tek Pencere Sisteminin Avantajları
Ticaret ile ilgili işlemlere ilişkin gerekli bilginin elde edilmesi ve dağıtım sürecini basitleştiren ve kolaylaştıran bir sistem olan “Tek Pencere”, idari denetimlerin daha etkin yapılmasını, kaynakların etkin ve etkili dağılımını sağlayarak devlet kurumları ve şirketler için maliyetleri azaltır. Devlet açısından değerlendirildiğinde gerekli bilginin tek bir noktaya sunulması esasına dayanan Tek Pencere sisteminin kurulması ile söz konusu bilginin hızlı ve kesin bir şekilde doğrulanması sağlanacak; böylelikle, şirketler ve resmi kurumlar arasında aktif bir koordinasyon kurulabilecektir. Bu şekilde, Tek Pencere sistemi mevcut kamu düzeni ve süreçlerinin daha koordineli hale gelmesini sağlamasının yanı sıra devletin iş dünyası ile daha açık ve kolay bir ilişki kurmasına da yardımcı olacaktır.
Tek pencere sisteminin şirketlere sağladığı en büyük yarar, ithalat ve ihracata ilişkin kamu kurumlarına verilecek gerekli tüm bilgi ve belgenin tek bir noktadan verilmesine olanak sağlamasıdır. Bu şekilde, işlemlerin hızlı bir şekilde tamamlanması ve ihracatın ana bileşeni olan arz zincirinin hızlanması sağlanacaktır.
Tek pencere sistemi, şirketler için zamanlamadan kaynaklanan maliyetleri azaltacağı gibi ticaret düzenlemelerine ve kurallarına ilişkin güncellenmiş bilgiye erişim sayesinde ticaret işlemlerinin idari maliyetleri azalacak ve uyum süreci kolaylaşacaktır. Tek pencere sistemi ayrıca işlemlerde şeffaflığı artırarak rüşvet ve yolsuzluğu engellemede etkin bir rol oynayacaktır.
Tek Pencere Sisteminin Dezavantajları
Tek pencere sisteminin en büyük dezavantajı yazılım üstüne ve elektronik ortamda depolanıyor olmasıdır. Devletin yeni bir karar veya mevzuat yayınladığı zaman bu sistemi de kanun ve mevzuatlara göre güncellemek önemlidir. Diğer bir dezavantajı ise büyük bir veri girişinin olması bunun yanı sıra bu büyük veriyi işleyecek olan veri denetçilerinin az olmasıdır. Şirketlerin bu aşama içerisinde tek pencere sistemine geçişi sancılı olmakta ve de ihracat-ithalat ilişkisi içerisinde olduğu karşı tarafla birlikte entegre olamaması da büyük bir dezavantajdır diyebiliriz.
Bunun yanı sıra tek pencere sisteminin modern dünya trendlerine ayak uydurduğunu, kolaylaştırılmış ticarete öncülük ettiğini ve de pek çok açıdan avantajlı olduğunu söyleyebiliriz. Devlet-iş dengesi sağlanması bakımından bilgi eksikliğinin önüne geçilmiştir; sonucuna varılabilir.
İlginizi Çekebilir;
Dış Ticaret Kısaltmalar Sözlüğü
İhracat Nedir Çeşitleri Nelerdir?
