A.TR Dolaşım Belgesi Nedir? Ne İşe Yarıyor?

A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında sanayi ürünlerinin gümrük vergisinden muaf tutulmasını sağlayan bir belgedir. Bu belge, Gümrük Birliği Anlaşması çerçevesinde yalnızca Türkiye ve AB üyesi ülkeler arasında geçerlidir. A.TR belgesi ile mallar serbest dolaşıma girer ve bu sayede daha düşük maliyetlerle ithalat ve ihracat yapılabilir. İngiltere’nin Brexit sonrasında AB’den ayrılmasıyla birlikte, A.TR belgesi artık İngiltere ile yapılan ticarette kullanılamaz. A.TR belgesi, ihracatçı firmalar tarafından ticaret odalarından veya ihracatçı birliklerinden temin edilip, ilgili gümrük idarelerine sunulması gereken bir evraktır.

A.TR Dolaşım Belgesi Nasıl Alınır?

A.TR belgesi almak için öncelikle ihracatçı firma veya yetkilendirilmiş bir gümrük müşaviri, ticaret odasından ya da ihracatçı birliklerinden belge talebinde bulunur. Talep edilen belge, ihracatçı firmaya beş nüsha olarak teslim edilir: biri yeşil, diğerleri beyazdır. Belgeler doldurulduktan sonra ticaret odasında onaylanır ve gümrük idaresine sunulur. Gümrük idaresi, belgenin doğruluğunu kontrol eder ve onayladıktan sonra ihracat işlemi gerçekleştirilir. İhracat işlemi tamamlandıktan sonra ithalatçı firma da belgeleri gümrük idaresine ibraz eder. 

Bu süreçte dikkat edilmesi gereken, ticari faturanın Türkçe olması ve eğer Türk kökenli olmayan ürünler söz konusu ise ek belgelerle birlikte sunulmasıdır. Ayrıca, belge elektronik ortamda da doldurulabilir ve başvuru işlemi online olarak yapılabilir. Belgede herhangi bir hata yapılırsa, düzeltme işlemleri yapılabilir ancak hatalı bölümler silinmemelidir.

A.TR Belgesi Geçerlilik Süresi Ne Kadar?

A.TR belgesinin geçerlilik süresi, düzenlendiği tarihten itibaren 4 ay olarak belirlenmiştir. Bu süre zarfında belge, ithalatçı ülkenin gümrük idaresine sunulmalı ve işlemler tamamlanmalıdır. Ancak bazı özel durumlarda, gümrük prosedürlerine bağlı olarak geçerlilik süresi donmuş kabul edilebilir ve süre sonradan da kullanılabilir.

A.TR Dolaşım Belgesi ile EUR.1 Dolaşım Belgesi Arasındaki Fark Nedir?

A.TR Dolaşım Belgesi ile EUR.1 Dolaşım Belgesi arasındaki en temel fark, belgelerin hangi amaçlarla ve hangi ürünler için kullanıldığıdır. A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında sanayi ürünlerinin gümrük vergisinden muaf tutulması amacıyla kullanılır ve menşe belgesi değildir, yani ürünlerin hangi ülkeden geldiğini göstermez. Bu belge, yalnızca gümrük birliği çerçevesinde Türkiye ve AB ülkeleri arasında geçerli olup, ürünlerin serbest dolaşımını sağlar.

EUR.1 Dolaşım Belgesi, malların menşeini kanıtlar ve sadece Türkiye ile AB arasındaki ticaretle sınırlı kalmaz; Türkiye’nin serbest ticaret anlaşmaları imzaladığı diğer ülkelerle olan ticarette de kullanılır. Bu belge, sanayi ürünlerinin yanı sıra tarım ve işlenmiş tarım ürünleri gibi diğer ürün gruplarında da geçerlidir.

Özetle, A.TR belgesi serbest dolaşımı, EUR.1 belgesi ise menşe kanıtını ve daha geniş bir ürün yelpazesinde ticaret avantajlarını sağlar.

A.TR Dolaşım Belgesi Başvuru Süreci

A.TR dolaşım belgesi başvuru süreci şu şekilde ilerler:

• Belgenin temini: İhracatçı firma, A.TR belgesini ticaret odasından veya ihracatçı birliklerinden temin eder. Belge beş nüsha olarak verilir; bir nüsha yeşil, diğer dördü beyazdır.

• Belgenin doldurulması: İhracatçı firma veya yetkili gümrük müşaviri tarafından belge doldurulur. Belgede firmanın adı, ürün bilgileri, taşıma detayları gibi gerekli bilgiler yer almalıdır. Belge, hem Türkçe hem de AB üyesi ülkelerden birinin dilinde hazırlanmalıdır.

• Onay süreci: Doldurulan belge, ticaret odasına veya ihracatçı birliğine sunularak doğruluğu kontrol edilir. Beyaz nüshalardan biri kurumda kalır, diğerleri firma yetkilisine teslim edilir.

• Gümrük onayı: İhracat süreci başlamadan önce gümrük idaresine belge sunulur. Gümrük idaresi belgenin doğruluğunu kontrol eder ve vize işlemini tamamlar.

Bu süreç elektronik ortamda da yürütülebilir ve başvuru işlemleri Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin MEDOS sistemi üzerinden yapılabilir. Sürecin sorunsuz işlemesi için tüm belgelerin eksiksiz olması gereklidir. Eğer belge kaybolursa, ikinci bir nüsha düzenlenebilir ancak ilk tarih geçerli olur.

A.TR Dolaşım Belgesi İçin İstenen Evraklar Nelerdir?

A.TR Dolaşım Belgesi başvurusu için gerekli evraklar şunlardır:

• Ticari Fatura: İhracatçı firmanın hazırladığı ticari fatura Türkçe olmalıdır. Fatura maliye bakanlığı onaylı ya da noter tasdikli olmalıdır.
  
• Taahhütname: İhracatçı firmanın, beyan ettiği bilgilerin doğruluğunu ve belgede belirtilen ürünlerin serbest dolaşım statüsünde olduğunu garanti eden taahhütnamesi gereklidir.
• Menşe Belgesi (Eğer Ürün Türk Kökenli Değilse): Türk kökenli olmayan ürünler için Gümrük Giriş Beyannamesi fotokopisi ve 3. ülke menşeli ürünlerde gümrük vergisinin ödendiğine dair Gümrük Vezne Alındısı sunulmalıdır.

Bu belgeler tamamlandıktan sonra A.TR belgesi, ticaret odası veya ihracatçı birliği tarafından onaylanır ve ihracat işlemi gerçekleştirilir. Belgelerin eksiksiz ve doğru şekilde doldurulması, onay sürecini hızlandırır.

Örnek A.TR Belgesi:

Sıkça Sorulan Sorular

A.TR Belgesi Nereden Alınır?

A.TR Dolaşım Belgesini almak için ihracatçı firmalar, bağlı oldukları ticaret odasına ya da ihracatçı birliklerine başvurmalıdır.

Türkiye’ye Hangi Dolaşım Belgesi Düzenlenir?

Türkiye’nin AB ile yaptığı ticarette sanayi ürünleri için A.TR, tarım ve Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ürünleri için ise EUR.1 belgeleri düzenlenir.

A.TR Hangi Ülkelere Düzenlenir?

A.TR Dolaşım Belgesi, AB üyesi ülkeler ile Türkiye arasında yapılan ticarette gümrük vergisi muafiyeti sağlamaktadır. A.TR belgesi düzenlenen ülkeler şunlardır:

– Almanya

– Fransa

– İtalya

– İspanya

– Hollanda

– Belçika

– Avusturya

– Danimarka

– İsveç

– Finlandiya

– Yunanistan

– Polonya

– Bulgaristan

– Romanya

– Çek Cumhuriyeti

– Slovakya

– Macaristan

– Lüksemburg

– Portekiz

– Malta

Bu liste AB üye ülkelerini içerir, çünkü A.TR Dolaşım Belgesi yalnızca AB ile Türkiye arasında kullanılır.

Menşe Şahadetnamesi ile A.TR aynı mı?

Hayır, Menşe Şahadetnamesi ile A.TR Dolaşım Belgesi aynı belge değildir; farklı amaçlarla kullanılırlar.

• A.TR Dolaşım Belgesi: Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki Gümrük Birliği kapsamında düzenlenir. A.TR belgesi, ürünlerin menşeini göstermez; bunun yerine, AB ve Türkiye arasında sanayi ürünlerinin serbest dolaşımını sağlayarak gümrük vergisinden muafiyet sağlar. Bu belge, yalnızca Türkiye-AB ticaretinde sanayi ve işlenmiş tarım ürünleri için kullanılır.
• Menşe Şahadetnamesi: Eşyanın menşeini yani hangi ülkede üretildiğini veya hangi ülkede işlem gördüğünü ispat eder. Menşe Şahadetnamesi, genellikle üçüncü ülkelere yapılan ihracatta kullanılır ve uluslararası ticaret anlaşmalarında tercihli tarife uygulamalarından yararlanmak için gereklidir.

A.TR Belgesi Olmazsa Ne Olur?

A.TR Dolaşım Belgesi olmadan, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ticarette ürünler gümrük vergisi muafiyetinden yararlanamaz. Bu durumda, ihracatçı ve ithalatçı firmalar, ticarete konu olan ürünler için gümrük vergisi ödemek zorunda kalır. A.TR belgesi, gümrük işlemlerini hızlandırarak ticareti kolaylaştırır. Eğer bu belge ibraz edilmezse:

– Gümrük vergisi tam olarak uygulanır, bu da maliyetlerin artmasına neden olur.

– Ticari işlemler yavaşlar, çünkü belge eksikliği nedeniyle gümrük işlemleri daha fazla kontrol gerektirebilir.

– Vergi muafiyeti avantajı kaybolur ve ürünler, AB’ye yüksek maliyetlerle ihraç edilir.

A.TR belgesi, Türkiye-AB Gümrük Birliği çerçevesinde yapılan ticarette çok önemli bir rol oynadığı için, bu belgenin eksikliği rekabet avantajını olumsuz etkiler.