Kimler İhracat Yapabilir?

Türkiye’de ihracat yapabilme yetkisi, yasal şartları karşılayan hemen hemen her birey ve kurum için mümkündür. Gerek bireysel girişimciler, gerekse çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren firmalar, kooperatifler ve birlikler, ihracat yapma hakkına sahiptir. İhracat yapabilmek için gerekli koşullar, aralarında kayıt ve lisans prosedürleri, vergi mükellefiyeti ve gümrük mevzuatına uyum gibi hususları barındırır. Bu kapsamda, şirketler, kooperatifler ve bireysel girişimciler ihracat yapabilir​​.

İhracat Nedir?

İhracat, bir ülkenin sınırları dışına mal veya hizmet satışı yapmasıdır. İhracat, uluslararası ticaretin temel bir bileşenidir. 

İhracatın genel olarak iki ana kategorisi bulunmaktadır: sanayi ve tüketim malları ile ara mal ve hizmetler. Sanayi malları, makineler ve üretim tesisleri gibi endüstriyel ürünlerden oluşurken, tüketim malları günlük yaşamda kullanılan hazır ürünlerdir. Ara mallar ise diğer ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerdir​. 

Konu hakkında daha detaylı bilgiye İhracat Nedir, Çeşitleri Nelerdir? yazımızdan da ulaşabilirsiniz. 

Kimler İhracatçı Olabilir?

Belirli yasal gereklilikleri ve prosedürleri yerine herhangi bir kişi ya da şirket ihracat yapabilir. İhracat yapmak isteyen kişilerin veya şirketlerin bir ticari işletme olmaları ve vergi kayıtlarının bulunması gerekir. Ayrıca, ihraç edilecek ürün veya hizmetin belirli düzenlemelere ve ihracat kontrollerine tabi olabileceği durumlar da vardır. 

İhracatta Yasal Düzenlemeler:

• İhracat Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği: İhracatın temel çerçevesini oluşturan bu yasal düzenlemeler, ihraç işlemlerinin nasıl yapılacağını, gerekli belgeleri ve prosedürleri belirler.
• Gümrük Mevzuatı: İhraç edilen ürünlerin gümrükleme işlemleri Gümrük Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde gerçekleştirilir.
• İhracat Rejimi: İhracat edilen ürünlere ilişkin vergilendirme ve teşvikler, uygulanan ihracat rejimine göre belirlenir.
• İhracat Kontrolleri: Stratejik ürünler, savunma malzemeleri ve dual-use ürünler gibi bazı ürünler ihracat kontrol rejimlerine tabidir ve bu ürünlerin ihraç edilmesi için özel izinler ve belgeler gereklidir.

İhracatçı Olmak için Gerekli Koşullar Nelerdir?

Tüzel veya gerçek kişiler, ihracat işlemlerine başlamadan önce gümrük idaresine ve ilgili ihracatçılar birliğine kayıt olmalıdır. 

İhracatı başlatmak için gereken temel belgeler arasında imza sirküleri, faaliyet belgesi, ticaret sicil gazetesi ve vergi mükellefiyet belgesi bulunur. Ayrıca ilgili yetkililerin kimlik fotokopileri de istenebilir. İhracat yapacak firmaların çoğu, ürünlerini uluslararası pazarda satmalarını sağlayacak ihracat lisansını edinmeleri gerekmektedir; bu lisans özellikle döviz işlemleri için zorunludur. İhracat süreci, ürünlerin gümrüğe teslim edilmesi, taşınması ve alıcı ülke gümrük işlemleriyle tamamlanır. Bu süreç boyunca firmalar, ihracat danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilir. 

İhraç kayıtlı mal satışı ise genellikle imalatçılar ve ihracatçılar tarafından yapılır. Bu yetki için imalatçıların Sanayi Sicil Belgesi’ne sahip olması ve meslek odalarına kayıtlı olması gereklidir.

İhracatçı Olma Maliyeti Ne Kadardır?

Temel kuruluş giderleri arasında şirket kuruluş ücretleri, noter masrafları ve ticaret sicil harcı yer almaktadır. Bunlara ek olarak, ihracat faaliyetlerini yürütebilmek için alınması gereken çeşitli izinler ve lisanslar da maliyetleri artırabilir. Bu izin ve lisansların maliyetleri, planlanan ihracat faaliyetlerinin kapsamına göre değişkenlik gösterebilir..

İhracatçılar için önemli maliyet kalemleri arasında ürün üretimi ve lojistik süreçler yer almaktadır. İşte bu maliyetlerin detayları:

– Ürün Üretim Maliyeti: Bu maliyet, kullanılan ham madde türüne ve üretimde kullanılan teknolojiye göre değişiklik gösterir. Üretim maliyeti, hammaddenin kalitesi ve maliyeti ile doğrudan ilişkilidir.

– Lojistik Maliyetler: Ürünlerin taşınma mesafesi, taşıma yöntemi (kara, hava, deniz) ve gerçekleştirilen gümrük işlemleri lojistik maliyetleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Ayrıca, hedef ülkelere göre değişen gümrük vergileri ve diğer resmi masraflar da lojistik maliyetleri artırabilir.

– Pazarlama ve Satış Stratejileri: Ürünlerin yurtdışı pazarlarda tanıtımı ve satışı için yapılan reklam ve promosyon çalışmaları, fuarlara katılım gibi etkinlikler ciddi maliyetler gerektirir. Bu tür pazarlama faaliyetleri, ürünlerin hedef kitleye ulaşmasını sağlamak ve marka bilinirliği artırmak için kritik öneme sahiptir.

Bu maliyet unsurlarının etkin yönetimi, ihracatçıların başarılı bir şekilde rekabet etmelerini ve sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmalarını sağlar.

İhracatçı Olmak için İzin Belgesi Sahibi Olmak Şart Mıdır?

Türkiye’de ihracatçı olmak için çeşitli izin belgelerine sahip olmak genellikle zorunludur. 

İhracat yapmak isteyenler, öncelikle dış ticaret müsteşarlıkları veya ihracatçı birliklerinden gerekli izinleri almalıdır. İhracatçılar ayrıca, özellikle imalatçı-ihracatçılar için gereken Denetim Beyanı ve Belgesi gibi belgeleri gümrük idarelerine sunmak zorundadır. Bu prosedürler, ihracat sürecinin düzenli ve yasalara uygun şekilde işlemesini sağlar.

Her Firma İhracat Yapabilir Mi?

Hayır, her firma ihracat yapamaz. İhracat yapabilmek için firma olmanın yanı sıra vergi mükellefi olmak ve bir ihracatçı birliğine üye olmak gerekmektedir. Ayrıca, ihracat süreci ve ihracat yapılacak malın niteliğine göre belirli yasal düzenlemelere ve gümrük mevzuatına uygun olma şartları da bulunmaktadır.

Şahıs Şirketi Sahibiyim, İhracat Yapabilir Miyim?

Evet, Türkiye’de şahıs şirketleri de ihracat yapma yetisine sahiptir. Bu tür şirketler, tek veya birden fazla kişi tarafından yönetilebilir ve genellikle sınırlı sermaye ile faaliyet gösterirler. İhracat işlemlerine başlamak için şahıs şirketi sahiplerinin ilk adım olarak vergi mükellefi olmaları ve bir vergi numarası edinmeleri gerekmektedir. İhracat yapılacak ürün ya da hizmetlerle ilgili gerekli izinlerin ve lisansların temin edilmesi zorunludur.

Şahıs şirketi sahiplerinin ihracat faaliyetlerine başlamadan önce İhracatçılar Birliği’ne üye olmaları ve gerekli ihracat dokümanlarını hazırlamaları tavsiye edilir. İhracat sürecinde gümrük danışmanları ile çalışılması ve lojistik işlemlerin etkin bir şekilde yönetilmesi büyük önem taşır. Şahıs şirketlerinin başarılı bir ihracat süreci yönetebilmeleri için uyulması gereken belirli yönetmelikler ve prosedürler bulunmaktadır. 

Şirket Kurmadan İhracat Yapılabilir Mi?

Evet, Türkiye’de şirket kurmadan da ihracat yapabilirsiniz. Ancak şirket kurmadan ihracat yapmak, bazı yasal prosedürlerin ve gerekliliklerin yerine getirilmesini zorunlu kılar. Öncelikle, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak vergi mükellefi olmanız ve bir vergi numarası edinmeniz gerekir. İhracat işlemleri için bir muhasebeciyle çalışabilir ve bir gümrük müşavirine yetki verebilirsiniz.

Ancak, büyük ölçekli ihracat faaliyetleri için şirket kurmak daha faydalı olabilir. Şirket kurulumu, KDV iadesi gibi devlet desteklerinden yararlanmanızı, işlemlerinizi daha profesyonel bir çerçevede yürütmenizi ve karşı taraf nezdinde daha güvenilir bir imaj oluşturmanızı sağlar.

Ek olarak, mikro ihracat gibi küçük çaplı ihracat işlemleri için de şirket kurmaksızın faaliyet göstermek mümkündür. Mikro ihracat, belirli limitler dahilinde yapılabilmekte ve genellikle sadece bedelli ihracatlar için geçerlidir. Bu tür ihracat işlemlerinde gümrük beyanları yetkili kargo şirketleri tarafından gerçekleştirilebilir.

Şirket Kurmadan Başka Bir Firma ile İhracat Yapılabilir Mi?

Evet, Türkiye’de şirket kurmadan başka bir firma aracılığıyla ihracat yapmak mümkündür. Ancak bu sürecin belirli yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olması gerekir. 

İhracat yapacak kişilerin veya firmaların, vergi numarası sahibi olmaları ve ticaret odasına şahıs firması olarak kayıtlı olmaları şarttır. Ayrıca, bir muhasebeci ve gümrük müşaviri ile çalışmak, ihracat işlemlerinin doğru yürütülmesi için önemlidir.

Aracı bir firma üzerinden ihracat yapılırken, ürünlerin aracı firmanın envanterine alınması ve aracı firmanın ihracat faturalarını düzenlemesi gerekmektedir. Aracı firma, hukuki sorumlulukları üstlenmeli ve sözleşmeler ile bu yükümlülükler netleştirilmelidir. İhracat sürecinde yasal ve vergisel yükümlülüklere dikkat edilmesi gerekmektedir.

Mikro ihracat gibi küçük çaplı ihracat işlemleri için de şahıs şirketi kurarak işlemleri gerçekleştirmek mümkündür. Mikro ihracatta, gönderilecek ürünler için E-Arşiv Fatura veya Maliye Onaylı Fatura düzenlenmesi gereklidir. Bu faturaların belirli bilgileri içermesi zorunludur.

İhracat işlemlerinin yasalara uygun olarak yürütülmesi için gereken evraklar arasında fatura, paket listesi ve gümrük belgeleri yer alır. Gümrük işlemleri sırasında hem gümrük müşavirleri ile çalışmak hem de şirket içi uygun kanalların kullanılması önem taşır.

Türkiye’deki Yabancılar da İhracat Yapabilir Mi?

Yabancı uyruklular Türkiye’de ihracat yapabilirler; özel bir izin veya lisans gerektirmez. Ancak, ihracat işlemleri için vergi mükellefi olmak ve ilgili ihracatçı birliklerine üye olmak şarttır. Vergi mükellefiyeti hakkında detaylı bilgi için Hazine ve Maliye Bakanlığı’na başvurulabilir.

Esnaflar İhracat Yapabilir Mi?

Evet, Türkiye’de esnaflar ve küçük işletmeler ihracat yapabilirler. Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı tarafından sunulan çeşitli destek programları sayesinde, bu tür işletmelerin dış ticaret faaliyetlerine katılımları teşvik edilir ve bu süreç kolaylaştırılır. Bu destekler, eğitim programları, fuar katılımları ve pazar araştırmalarını içerir. Böylece esnaflar ve küçük işletmeler uluslararası pazarlarda ürünlerini tanıtma ve gelir elde etme fırsatı bulurlar. Dış ticarette ihracat işlemleri, ürünlerin global pazarda tanıtılması ve satışı için kritik bir role sahiptir.

İhracat yapmak isteyen esnaflar, ihracat şirketi kurarak bu sürece adım atabilirler. Farklı şirket türlerini, örneğin şahıs şirketi, limited şirketi veya anonim şirketi değerlendirebilirler. Ek olarak Türkiye’de ihracat işlemleri yapan firmalar, ‘ihraç kayıtlı mal satabilir’ statüsüne sahip olmalıdır.

Mikro ihracat yoluyla esnaflar, düşük hacimli ve değerli gönderiler için kolaylaştırılmış bir ihracat sürecinden yararlanabilirler. Mikro ihracat, KDV iadesi ve diğer ihracat teşvikleri gibi yasal düzenlemeler çerçevesinde avantajlar sunar, böylece esnaflar küçük çaplı gönderiler için gümrük müşavirliği hizmet bedeli gibi masraflardan tasarruf edebilirler.

Kimler İhraç Kayıtlı Mal Satabilir?

İhraç kayıtlı mal satışı, KDV’nin ihracatçı tarafından iade edildiği bir satış şeklidir. Bu satış türünde, sadece üreticiler ihraç kayıtlı mal satabilir.

Yetkili firmalar şunlardır:

• Kendi ürettikleri malları satan üreticiler.
• Gıda üreticileri: Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı onaylı Gıda İşletme Belgesi veya Çiftçi Kayıt Belgesi sahibi olanlar.
• Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesine sahip olan üreticiler (bazı durumlarda).
• Faaliyet gösterdikleri sektöre göre: Ticaret Odası veya Sanayi Odası kaydına sahip olan üreticiler.
• İşletme Onay Belgesine sahip olan üreticiler.

İhracat Yapan Firma Vergi Öder Mi?

İhracat yapan firmalar, Türkiye’de çeşitli vergisel avantajlar ve istisnalardan yararlanabilirler. Özellikle, ihracat yapılan mal ve hizmetler genellikle Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası kapsamındadır. Bu, ihracat faaliyetlerinden doğan KDV’nin, belirli şartlar altında iade edilebilmesi veya mahsup edilmesi anlamına gelir. Örneğin, ihracat işlemlerinde yüklenilen KDV, ihracat bedelinin belirli bir yüzdesine kadar iade edilebilir veya diğer vergi yükümlülükleri ile mahsup edilebilir​.

Kurumlar Vergisi açısından, özellikle yazılım ihracatı yapan şirketler için %50 oranında bir vergi istisnası söz konusudur. Bu istisna, yurt dışında faaliyet gösteren işletmelere yapılan yazılım ihracatından elde edilen kazançlar için geçerlidir​.

İhracat işlemlerinde, Türkiye’nin yanı sıra ihracat yapılan ülkenin vergi yasaları da göz önünde bulundurulmalıdır. Çift vergilendirmeyi önlemek amacıyla, iki ülke arasında var olan anlaşmaların koşullarına uyulması gerekmektedir​.