Yeşil Lojistik Nedir?

Yeşil lojistik, lojistik operasyonlarını daha sürdürülebilir hale getirmeyi hedefleyen kapsamlı bir yaklaşımdır. Geleneksel lojistik yöntemlerinden farklı olarak, çevresel etkileri minimize etmeyi ve ekolojik dengeyi korumayı önceliklendirir. Bu modern lojistik anlayışı hem operasyonel verimliliği arttırmayı hem de çevresel sürdürülebilirliği sağlamayı amaçlar.

Bu yazıda, yeşil lojistiğin ne olduğu, neden önemli olduğu ve işletmelere sağladığı avantajlardan bahsettik. Ayrıca yeşil lojistik Türkiye’deki güncel stratejileri ve nasıl uygulanabileceği incelenmektedir. Eğer yeşil lojistik hakkında kapsamlı bilgi edinmek ve sürdürülebilir taşımacılık yöntemlerini keşfetmek istiyorsanız bu rehber tam size göre!

Yeşil Lojistik Neden Önemlidir?

Yeşil Lojistik (Green Logistics), günümüzde artan çevresel kaygılar ve sürdürülebilirlik ihtiyacı nedeniyle kritik öneme sahiptir. 

Lojistik sektöründe kullanılan ürünlerin karbon emisyonuna %13’lük bir etkisi bulunmaktadır. İklim değişikliği raporlarına göre yüz yıl içerisinde buzulların erimesi sonucunda birçok tarım arazisi ve yerleşim yeri sular altında kalma riski taşımaktadır. Bu durum yeşil lojistiğin önemini daha da artırmaktadır. 

Ayrıca araştırmalar tüketicilerin yaklaşık %80’inin sürdürülebilirliği önemsediğini ve %60’ının çevresel etkileri azaltmak için alışveriş alışkanlıklarını değiştirmeye istekli olduğunu göstermektedir.

Yeşil Lojistik Faydaları Nelerdir? (Yeşil Lojistik Avantajları)

Yeşil lojistiğin işletmelere ve topluma sağladığı çok yönlü faydalar bulunmaktadır:

• Geliştirilmiş Uzun Vadeli Karlılık: Yeşil lojistik, başlangıçta yatırım gerektirse de uzun vadede atık yönetimi ve karbon emisyonlarının azaltılması yoluyla maliyetleri düşürür. 

• İş Ortaklıklarında Avantaj: Büyük küresel şirketler, tedarikçilerinin sürdürülebilirlik performansını değerlendirmek için Birleşmiş Milletler Global Compact veya Karbon Disclosure Project gibi programları kullanmaktadır. Bu nedenle yeşil lojistik uygulamaları, değerli iş ortaklıkları kurma fırsatı sunar.

• Müşteri Memnuniyeti ve Sadakati: Modern müşteriler, ürünlerin kaynağı, sürdürülebilirlik özellikleri ve tedarik zinciri şeffaflığı konularında giderek daha fazla bilgi talep etmektedir. Yeşil lojistik uygulamaları, bu talepleri karşılayarak müşteri sadakatini artırır.

• Kurumsal İtibar: Yeşil lojistik, şirketlerin sosyal sorumluluk ve çevresel duyarlılık konusundaki taahhütlerini göstererek kurumsal itibarlarını güçlendirir. Özellikle fosil yakıtlardan uzaklaşma konusunda proaktif olan şirketler rekabet avantajı elde eder.

• İşe Alım Avantajları: Çevre dostu uygulamaları benimseyen şirketler (yeşil lojistikçiler), özellikle değerlerine önem veren genç profesyoneller için daha çekici işverenler haline gelir.

Yeşil Lojistik Nasıl Uygulanır?

Yeşil lojistik uygulamaları üç temel alanda gerçekleştirilmektedir:

• Yeşil Üretim ve Tedarik:

• Çevre dostu üretim yöntemlerinin benimsenmesi
• Doğada atık oluşturmayan doğal malzemelerin kullanımı
• Plastik ve yapay maddelerin kullanımının minimuma indirilmesi
• Sürdürülebilir kaynak kullanımının optimize edilmesi

• Yeşil Ulaşım ve Rota Planlaması:

• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması
• Fosil yakıt kullanımının azaltılması
• Araçların yüksek doluluk oranlarıyla kullanılması
• Optimize edilmiş rota planlaması ile yakıt tasarrufu
• Elektrikli ve hibrit araçların kullanımının yaygınlaştırılması

• Tersine Lojistik ve Atık Yönetimi:

• Hasarlı veya değişimi istenen ürünlerin geri alınması
• Geri dönüştürülebilir ambalaj kullanımı
• Atık miktarının azaltılması için operasyonel çözümler
• Çevre dostu uygulamaların geliştirilmesi

Yeşil Lojistik Belgesi Nedir?

Yeşil lojistik belgesi, şirketlerin sürdürülebilir lojistik uygulamalarını belgelendiren bir sertifikasyon sistemidir. Bu belge, şirketlerin çevre dostu uygulamalarını, enerji verimliliği çalışmalarını ve karbon emisyonu azaltma hedeflerini doğrular.

Yeşil Lojistik Belgesi İçin Gerekli Evraklar

Yeşil lojistik belgesi başvurusu için gerekli evraklar ve şartlar aşağıdaki gibidir:

• Başvuru Formu: Ek-1’de belirtilen formun doldurulması.

• Yeşil Lojistik Faaliyet Raporu: Ek-2’deki formata uygun olarak işletmenin gerçekleştirdiği yeşil lojistik faaliyetlerini içeren bir rapor hazırlanması.

• Kombine Taşımacılık veya Demiryolu ile İntermodal Taşımacılık Kanıtları: Başvuru tarihinden önceki yılda gerçekleştirilen en az 200 adet kombine yük taşımacılığı veya demiryolu ile intermodal taşımacılık seferine ait; çıkış ve varış noktalarını, alıcı, gönderici ve taşıyan bilgilerini gösteren konşimento, transit beyannamesi, taşıma senetleri, ticari faturalar gibi belgelerin sunulması.

• Yeşil Lojistik Faaliyet Kanıtları: Yönetmeliğin 7. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin yanı sıra, aynı fıkranın diğer bentlerinde tanımlanan yeşil lojistik faaliyetlerinden en az dördünün gerçekleştirildiğine dair kanıt niteliğindeki bilgi ve belgelerin sunulması.

• Eğitim Faaliyetleri Kanıtları: Çalışanlara yönelik olarak yürütülen yeşil lojistik faaliyetlere ilişkin eğitimlerin gerçekleştirildiğini gösteren bilgi ve belgelerin sunulması.

• Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yetki Belgesi (TİOYB): Geçerli bir TİOYB belgesine sahip olunması.

• Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) ve Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) Kaydı: KEP adresine sahip olunması ve UETS’ye kayıtlı olunması.

Yeşil Lojistikte Sürdürülebilir Taşımacılık Çözümleri

Yeşil lojistikte sürdürülebilir taşımacılık çözümleri, çevresel etkileri en aza indirmeyi ve enerji verimliliğini artırmayı hedefler. Bu kapsamda, düşük karbon salınımlı veya alternatif enerjili araçların kullanımı, rota optimizasyonu ve çok modlu taşımacılık sistemleri gibi uygulamalar ön plana çıkar. 

Ayrıca geri dönüştürülebilir ambalaj malzemelerinin tercih edilmesi ve akıllı depo yönetimi ile enerji tasarrufu sağlanması da önemli stratejiler arasındadır. Bu uygulamalar işletmelerin operasyonel maliyetlerini azaltırken çevresel sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı olur. 

Türkiye’de Yeşil Lojistik Uygulamaları (Stratejileri)

Türkiye’de yeşil lojistik uygulamaları, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla giderek daha fazla önem kazanmaktadır.

• Düşük Karbon Salınımı İçin Alternatif Yakıt Kullanımı: Türkiye’de yeşil lojistik uygulamaları kapsamında, fosil yakıt kullanımını azaltmaya yönelik biyodizel, hidrojen yakıt hücreleri ve elektrikli araçlar gibi alternatif yakıt teknolojileri benimsenmektedir. 
• Intermodal ve Multimodal Taşımacılık Sistemleri: Yeşil lojistiğin temel taşlarından biri, intermodal taşımacılık yöntemlerinin benimsenmesidir. Türkiye’de limanlar ve lojistik merkezler arasında intermodal çözümler yaygınlaşarak, daha çevreci bir taşımacılık ağı oluşturulmaktadır.
• Rota Optimizasyonu ve Akıllı Lojistik Teknolojileri: Gelişmiş yazılım sistemleri ve yapay zeka destekli lojistik yönetimi, araç güzergahlarını en verimli şekilde planlayarak yakıt tüketimini ve emisyonları azaltmaktadır. Türkiye’de yeşil lojistik uygulayan firmalar, trafik yoğunluğu, hava durumu ve yol koşullarını dikkate alarak rota planlaması yaparak karbon salınımını en aza indirmeye çalışmaktadır.
• Enerji Verimli Depo ve Lojistik Merkezleri: Lojistik operasyonlarında enerji tüketimini düşürmek amacıyla, güneş panelleri ve enerji tasarruflu aydınlatma sistemleri gibi sürdürülebilir enerji kaynakları kullanılmaktadır. Akıllı depo otomasyon sistemleri ile enerji tasarrufu sağlanırken, atık yönetimi ve geri dönüşüm süreçleri de yeşil lojistik stratejileri içinde yer almaktadır.
• Çevreci Ambalaj ve Atık Yönetimi Stratejileri: Plastik kullanımını azaltan biyobozunur ve geri dönüştürülebilir ambalaj malzemeleri, yeşil lojistik stratejileri içinde önemli bir yere sahiptir. Türkiye’de lojistik süreçlerinde ambalaj atıklarının geri dönüştürülmesi ve yeniden kullanımı teşvik edilmektedir.
• Elektrikli ve Hibrit Araç Filoları: Karayolu taşımacılığında çevresel etkileri azaltmak amacıyla elektrikli ve hibrit araçlar yaygınlaşmaktadır. Düşük emisyonlu araçlar, şehir içi dağıtımda kullanılarak hava kirliliğinin önüne geçilmesine katkı sağlamaktadır.
• Tersine Lojistik Uygulamaları: Kullanılmış ürünlerin yeniden değerlendirilmesi, geri dönüştürülmesi veya uygun şekilde imha edilmesi amacıyla tersine lojistik sistemleri geliştirilmiştir. Türkiye’de özellikle tekstil, otomotiv ve elektronik sektörlerinde tersine lojistik süreçleri yaygınlaşarak, çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olmaktadır.

Bu stratejiler Türkiye’de yeşil lojistik uygulamalarının gelişmesini sağlayarak hem ekonomik verimlilik hem de çevresel sorumluluk açısından önemli avantajlar sunmaktadır.

Dünya Genelinde Yeşil Lojistik Uygulamaları

Dünya genelinde yeşil lojistik uygulamaları (green logistics practices), çevresel sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla çeşitli stratejiler ve teknolojilerle hayata geçirilmektedir. Bu uygulamalardan bazıları:

• Elektrikli ve Hibrit Taşıma Araçları: Birçok ülke, lojistik firmalarını elektrikli ve hibrit kamyonlar ile teslimat araçları kullanmaya teşvik etmektedir. Bu sayede fosil yakıt tüketimi azalmakta ve karbon emisyonları düşürülmektedir.
• Intermodal Taşımacılık Sistemleri: Demiryolu ve denizyolu taşımacılığı gibi daha çevre dostu taşıma modlarının birleştirilmesiyle, karayolu taşımacılığına olan bağımlılık azaltılmakta ve böylece karbon ayak izi küçültülmektedir.
• Sürdürülebilir Ambalajlama: Şirketler, geri dönüştürülebilir ve biyolojik olarak parçalanabilir ambalaj malzemeleri kullanarak atık miktarını azaltmakta ve çevreye olan etkilerini en aza indirmektedir.
• Yeşil Depo Yönetimi: Depolarda enerji verimliliğini artırmak için güneş panelleri, enerji tasarruflu aydınlatma sistemleri ve doğal havalandırma gibi çevre dostu teknolojiler kullanılmaktadır.
• Tersine Lojistik: Kullanılmış ürünlerin geri toplanması, yeniden kullanımı veya geri dönüşümü süreçleriyle, atık miktarı azaltılmakta ve doğal kaynakların korunmasına katkı sağlanmaktadır.
• Rota Optimizasyonu: Gelişmiş yazılım ve yapay zeka teknolojileri kullanılarak, taşıma rotaları en verimli şekilde planlanmakta, böylece yakıt tüketimi ve emisyonlar azaltılmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular

Yeşil lojistik (green logistics) süreçleri kapsamında en çok merak edilenleri sizin için derledik.

Yeşil dağıtım nedir?

Yeşil dağıtım, ürünlerin çevreye en az zarar verecek şekilde müşterilere ulaştırılmasını hedefleyen bir sistemdir. 

Bu yaklaşım, optimize edilmiş rota planlaması, düşük emisyonlu araçların kullanımı ve verimli depolama sistemlerini içerir. Amaç, dağıtım sürecinde karbon ayak izini minimize etmek ve enerji verimliliğini maksimize etmektir.

Yeşil paketleme nedir?

Yeşil paketleme, ürünlerin çevre dostu malzemelerle paketlenmesini ifade eder. 

Geri dönüştürülebilir, biyobozunur veya tekrar kullanılabilir ambalaj malzemelerinin tercih edilmesi, minimum ambalaj kullanımı ve atık miktarının azaltılması gibi uygulamaları kapsar.

Yeşil lojistik belgesini kimler alır?

Yeşil lojistik belgesi alan firmalar, sürdürülebilir lojistik uygulamalarını benimseyen ve belirli çevresel standartları karşılayan lojistik şirketleri, taşımacılık firmaları ve tedarik zinciri operatörleridir.

Yeşil lojistik belgesi nereden alınır?

Yeşil lojistik belgesi, Türkiye’de lojistik firmalarının çevre dostu ve sürdürülebilir taşımacılık uygulamalarını teşvik etmek amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilmektedir. 

Bu belgeye başvurmak isteyen firmaların, Kombine Taşımacılık Yönetmeliği’nde belirtilen kriterleri karşılamaları gerekmektedir.