İhracat Destekleri (Teşvikleri) 2024

Türkiye’de ihracat sektörü, hükümet tarafından sağlanan çeşitli teşviklerle desteklenmekte olup, bu teşvikler ihracatçıların uluslararası pazarda daha rekabetçi olmalarını sağlamak amacıyla dizayn edilmiştir. 

Bu yazıda, Türkiye’de uygulanan ihracat teşviklerinin çeşitlerine, bu teşviklerden kimlerin faydalanabileceğine ve teşviklerin nasıl yönetildiğine detaylı bir bakış sunacağız. 

İşte, Türkiye’deki ihracat teşvikleri ve bu teşviklerden faydalanma şartları…

Türkiye’de Uygulanan İhracat Teşvikleri Nelerdir?

Türkiye’de ihracat destekleri (teşvikleri), ihracatçıların uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırmak ve yeni pazarlara açılmalarını desteklemek amacıyla çeşitli alanlarda sunulmaktadır.

Türkiye’de uygulanan ihracat teşvikleri şu şekildedir;

• Mali Destekler: İhracat yapmak isteyen işletmelere finansal destek sağlanarak nakit akışlarının iyileştirilmesi ve uluslararası pazarlara giriş maliyetlerinin karşılanması hedeflenir​. Bu kapsamda, yurt dışında açılacak ofis, mağaza, şube ya da depo gibi birimler için yapılan harcamaların %40-50’si devlet tarafından karşılanmaktadır​.
• Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği: Şirketlerin yeni pazarlara giriş stratejilerini belirlemek ve pazar analizleri yapabilmek için yapılan harcamalar %70 oranında desteklenmektedir. Bu destek kapsamında, uluslararası ve şehirlerarası ulaşım giderleri, konaklama masrafları ve araç kiralama ücretleri gibi çeşitli kalemler yer almaktadır​.
• Reklam ve Tanıtım Desteği: Şirketlerin marka bilinirliğini artırmak için reklam, tanıtım, sponsorluk ve lansman etkinliklerine yönelik harcamaların %60’ı devlet tarafından karşılanmaktadır.
• Fuar Katılım Destekleri: Sektörel ve genel nitelikli fuarlara katılım için de teşvikler sunulmaktadır. Sektörel nitelikli fuarlarda katılımcılara %75 oranında destek sağlanmakta ve belirli bir üst limit dahilinde nakliye ve stand kirası gibi giderler karşılanmaktadır.

Hangi Firmalar İhracat Teşviklerinden (Destekleri) Faydalanabilir?

Türkiye’de ihracat teşviklerinden (destekleri) faydalanabilecek firmalar, belirli kriterler ve ihtiyaçlara göre çeşitli teşvik programlarına başvurabilirler. Genellikle bu teşviklerden yararlanabilecek firmalar şunlardır:

1. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ’ler): KOBİ’ler, KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı gibi kurumların sunduğu ihracat teşviklerinden yararlanabilirler. 
2. E-İhracat Firmaları: E-ticaret yoluyla ihracat yapan firmalar, sipariş karşılama hizmeti, depo kira desteği gibi özel teşviklerden faydalanabilir. Örneğin, e-ihracat yapan firmalara sipariş karşılama hizmeti desteği kapsamında 7,5 milyon TL’ye kadar destek sağlanabilir​.
3. Büyük Ölçekli İşletmeler: Büyük ölçekli firmalar, özellikle Ar-Ge ve inovasyon projeleri için sağlanan teşviklerden yararlanabilirler.
4. Yeni Girişimler ve Start-up’lar: Yeni kurulan firmalar, özellikle teknoloji ve inovasyon alanında faaliyet gösteren start-up’lar, çeşitli hibe ve destek programlarından yararlanabilir. 
5. Danışmanlık Firmaları ile Çalışan İşletmeler: İhracat teşvik danışmanlığı hizmetleri, firmaların teşvik başvuru süreçlerini yönetmelerine yardımcı olur ve maksimum fayda sağlanmasını amaçlar.

 Ticaret Bakanlığı İhracat Hibe Desteği Ne Kadar?

Ticaret Bakanlığı tarafından sağlanan ihracat hibe destekleri, çeşitli alanlarda ihracatçı firmalara önemli mali yardımlar sunmaktadır. 

Ticaret Bakanlığı İhracat Hibe Desteklerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz:

Örneğin, yurtdışında yapılan tanıtım faaliyetleri için %50 oranında ve ülke başına yıllık en fazla 6,989,354 TL’ye kadar destek sağlanmaktadır. Ayrıca, marka tescilinin bulunduğu ülkelerde bu destek miktarı yıllık 11,183,893 TL’ye kadar çıkabilmektedir.

Bunun yanı sıra, ileri teknolojiye sahip yurtdışındaki firmaların alımına yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmetleri için de %50 oranında ve yıllık 8,387,534 TL’ye kadar destek verilmektedir​.

Başvurular genellikle e-Devlet üzerinden yapılmakta olup, belirli koşullar altında esnaf ve sanatkarlara da hibe destekleri sağlanmaktadır. Bu kapsamda, pandemi sürecinde zor durumda kalan esnaf ve sanatkarlara 3000 TL ile 5000 TL arasında değişen hibe ödemeleri yapılmıştır.

İhracat Destekleri Hedef Ülkeler Hangileridir?

Türkiye’nin ihracat destekleri kapsamında hedef ülkeler listesi her yıl güncellenmektedir. 2024 yılı için belirlenen ihracat hedef ülkeler listesi aşağıdadır.

2024 Yılı Türkiye’nin Hedef İhracat Ülkeleri Kıtalara Göre

• Afrika: Angola, Cezayir, Etiyopya, Fildişi Sahili, Gana, Güney Afrika Cumhuriyeti, Kenya, Libya, Mısır, Nijerya, Senegal, Tanzanya, Tunus
• Asya: Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin Halk Cumhuriyeti, Endonezya, Filipinler, Güney Kore, Hindistan, Japonya, Katar, Kamboçya, Kuveyt, Malezya, Özbekistan, Pakistan, Suudi Arabistan, Tayland, Umman, Ürdün, Vietnam
• Avrupa: Almanya, Birleşik Krallık, Bosna Hersek, Çekya, Fransa, İspanya, İtalya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu
• Amerika: Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Ekvador, Kolombiya, Kanada, Meksika, Paraguay, Peru, Venezuela
• Okyanusya: Avustralya

İhracat Desteklerinden Kimler Yararlanabilir?

Türkiye’de faaliyet gösteren ve mal veya hizmet ihracatı yapan işletmeler bu desteklerden faydalanabilir. Sektör ayrımı olmaksızın, ihracat yaparak uluslararası pazarda rekabetçi olmak isteyen tüm işletmeler, ihracat destek programlarına başvurabilirler.

Henüz ihracata başlamamış ancak uluslararası pazara açılmayı hedefleyen firmalar da, eğitim programları ve danışmanlık hizmetleri gibi desteklerden yararlanabilirler​ 

Ar-Ge ve inovasyona yatırım yapan işletmeler, ihracat kapasitelerini artırmak amacıyla teşviklerden faydalanabilir. Özellikle Ar-Ge merkezi belgesine sahip firmalar, bu alandaki desteklerden yararlanabilirler​. KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) de ihracat teşviklerinden faydalanabilecek gruplar arasında önemli bir yer tutar. KOBİ’ler için özel olarak tasarlanmış çeşitli destek programları bulunmaktadır​.

Hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, hizmet ihracatını artırmak amacıyla çeşitli teşviklerden yararlanabilirler. Bu kapsamda, hedef pazarlara yönelik marka tescili ve koruma masrafları, yurt dışı fuar katılım giderleri, e-ticaret sitelerine üyelik masrafları gibi birçok alanda destek sağlanmaktadır​.

İhracat Destekleri Hangi Hesapta İzlenir?

İhracat destekleri, muhasebeleştirilmesi belirli hesaplarda izlenir. Genel olarak, ihracat teşvikleri 602 Diğer Gelirler hesabında takip edilir. Bu hesap, ihracatla ilgili sübvansiyonlar, vergi iadeleri, fiyat istikrar destekleme primleri ve benzeri gelirlerin kaydedildiği hesaptır​​.

Ayrıca, ihracatla ilgili devlet teşvikleri ve destekleri 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabında da izlenebilir. Bu hesap işletmenin olağan faaliyetlerinden sağlanan diğer gelirleri kapsamaktadır​.

İhracat Destekleri (Mal Ticareti) Uygulaması Destek Yönetim Sistemi (DYS) Nedir?

İhracat Destekleri (Mal Ticareti) Uygulaması Destek Yönetim Sistemi (DYS), ihracatçılara yönelik devlet desteklerinin dijital ortamda yönetilmesini sağlayan bir platformdur. Bu sistem, başvuruların ilk aşamadan sonuçlanmasına kadar tüm süreçlerini kapsar ve kullanıcıların tüm işlemlerini çevrimiçi olarak gerçekleştirmelerine olanak tanır​​.

İhracat Destekleri (Mal Ticareti) Uygulaması’na (DYS) Nasıl Giriş Yapılır?

DYS’ye giriş yapabilmek için, kullanıcıların öncelikle ihracatçı birliğine üye olmaları ve gerekli yetkilendirme süreçlerini tamamlamaları gerekmektedir. Sistem, vergi, resim ve harç istisnalarından yararlanma, dahilde işleme rejimi, hariçte işleme rejimi ve çeşitli ihracat desteklerinin yönetimini içerir. Kullanıcılar, DYS üzerinden istisna kayıt formları indirip doldurarak başvurularını yapabilir ve sistemin sağladığı modüller aracılığıyla belgelerini yönetebilirler. Detaylı bilgiye Ticaret Bakanlığı DYS sayfasından ulaşabilirsiniz.

DYS’ye giriş yapmak için e-imza, mobil imza veya e-devlet şifresi kullanılabilir. Sistemi kullanmak için yetkilendirilmiş kişilerin olması gerekmektedir; bu kişiler şirketin sahibi, ortağı, çalışanı veya dışarıdan bir danışman olabilir​.