Dahilde İşleme Rejimi (DİR) ve İzin Belgesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Uluslararası ticaretin her geçen gün daha da karmaşık hale geldiği bir ortamda, firmaların rekabetçi kalabilmeleri ve küresel pazarda yer edinebilme amaçları için her türlü avantajı değerlendirmeleri kritik önem taşımaktadır. Bu bağlamda, Dahilde İşleme Rejimi (DİR), ihracat odaklı firmalar için son derece önemli bir gümrük rejimidir.

Bu yazımızda, Dahilde İşleme Rejimi ve izin belgesi hakkında bilmeniz gereken tüm detayları ele alıyoruz. 

Dahilde İşleme Rejimi Nedir?

Dahilde İşleme Rejimi (DİR), kısaca Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenen bir gümrük rejimidir.

 Bu rejim kapsamında, ihraç taahhüdü verilen ürünlerin üretiminde kullanılacak hammadde, yardımcı madde, ambalaj malzemesi ve yarı mamuller gümrük vergilerinden muafiyetli olarak ithal edilebilir.

Dahilde İşleme Rejimi Avantajları Nelerdir?

Dahilde işleme rejimi, Türkiye’de ihracatı teşvik etmek için kullanılan önemli bir dış ticaret aracıdır. Bu rejim sayesinde, yerli üreticiler dünya pazarlarında daha rekabetçi olabilirler. 

İşte bu rejimin sunduğu bazı temel avantajlar:

1. Düşük Maliyetli Hammadde Temini: Yerli üreticiler, dünya piyasa fiyatlarından daha uygun koşullarda hammadde temin edebilirler. Bu durum, ihracat kapasitelerini artırmalarına yardımcı olur.
2. Vergi Muafiyetleri: Hammadde ve yardımcı malzemeler, gümrük vergisi, KDV ve ÖTV gibi vergilerden muaf tutulur.Bu vergi muafiyetleri, ürün maliyetlerini düşürerek ürünlerin daha rekabetçi fiyatlarla sunulmasını sağlar.
3. Yerel Piyasada Ürün Satışı:Dahilde işleme rejimi kapsamında üretilen ürünlerin iç piyasada satışı mümkündür. Bu, firmalara ek pazarlar sunar ve gelir çeşitliliğini artırır.
4. Vergi ve Fonlardan Muafiyet:İşletmeler, bu rejimi kullanarak yerel satışlarda da vergi ve fonlardan muafiyet gibi faydalar elde edebilirler. Dahilde işleme izin belgesi sayesinde de, ithalatta ve yurt içi alımlarda ek vergi yükümlülükleri olmadan işlem yapma imkanı bulunur.

Bu avantajlar sayesinde, firmalar ihracat hedeflerine daha hızlı ve ekonomik bir şekilde ulaşabilir. 

Dahilde işleme rejimi, Türkiye’deki üreticiler için sadece bir maliyet azaltıcı araç değil, aynı zamanda pazar erişimini genişleten stratejik bir avantaj olarak değerlendirilmelidir.

Dahilde İşleme Rejimi Türleri Nelerdir?

 Dahilde İşleme Rejimi’nin (DİR) iki türü vardır:

• Şartlı Muafiyet Sistemi: Bu sistemde, ithalat sırasında doğan vergiler teminata bağlanır. İhracat taahhüdü yerine getirildiğinde teminat iade edilir.
• Geri Ödeme Sistemi: Bu sistemde, ithalat sırasında vergiler alınır. İhracat taahhüdü yerine getirildiğinde alınan vergiler geri ödenir.

Dahilde İşleme Rejiminde Devletin Kazanımı Nedir?

Dahilde İşleme Rejimi’nin devlete sağladığı bazı faydaları aşağıdaki gibidir:

• İhracatın artması
• Yatırımların teşvik edilmesi
• İstihdamın artması
• Teknolojik gelişmenin teşvik edilmesi

Dahilde İşleme Rejiminde Gümrük Yükümlülüğü Ne Zaman Başlar?

Dahilde İşleme Rejimi (DİR)’de gümrük yükümlülüğü, ithal edilen malların işlenmiş ürün olarak ihraç edilmemesi veya ihracat taahhüdünün yerine getirilmemesi durumunda başlar. 

Bu durumda, ithalat sırasında muafiyetli olarak sağlanan vergiler ve ek gümrük vergileri tahsil edilir.

Dahilde İşleme İzin Belgesi Nedir? Nereden Alınır?

DİR’den yararlanmak için firmaların Dahilde İşleme İzin Belgesi almaları gerekir. Bu belge, Ticaret Bakanlığı’na bağlı Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlükleri tarafından verilmektedir.

Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin bazı önemli özellikleri şunlardır:

• Belirli bir projeye veya ürüne özel olarak düzenlenir.
• İhracat taahhüdü içerir.
• Belirli bir süreye tabidir.
• Gümrük kontrol ve gözetimine tabidir.

Dahilde İşleme Belgesi Nasıl Alınır?

Dahilde İşleme Rejimi’n’den yararlanmak isteyen firmaların aşağıdaki adımları takip etmeleri gerekir:

1. Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlüğü’ne başvuru yapmak: Başvuru dilekçesi, ihracat taahhüdü, proje tanıtımı ve diğer gerekli belgeler ile birlikte sunulur.
2. Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlüğü’nün incelemesi: Başvuru ve belgeler incelenerek uygunluk değerlendirilir.
3. Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin verilmesi: Başvuru uygun bulunursa belge verilir.

Dahilde İşleme İzin Belgesi Başvurusu Nasıl Yapılır?

Dahilde İşleme Rejimi’nden yararlanmak isteyen firmalar, Ticaret Bakanlığı’nın ilgili web sitesinden veya Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlüklerinden Dahilde İşleme İzin Belgesi Başvuru Formu’nu temin edebilirler. Form doldurularak ve gerekli belgeler ile birlikte sunularak başvuru yapılabilir.

 Dahilde İşleme İzni Belgesi Süresi Ne Kadardır?

Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin süresi, projenin tamamlanma süresine göre belirlenir. Genellikle 1 yıllık geçerlilik süresi verilir ve gerekçeli talep halinde uzatılabilir.

Dahilde İşleme İzin Belgesini Kim Kapatır?

Dahilde İşleme Rejimi (DİR)  kapsamında ithal edilen malların işlenmiş ürün olarak ihraç edilmesi ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde Dahilde İşleme İzin Belgesi Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlüğü tarafından kapatma yapılabilir.

Dahilde İşleme Rejimi (DİR) hakkında daha detaylı bilgi için Ticaret Bakanlığı’nın ilgili web sitesini (https://ticaret.gov.tr/) ziyaret edebilirsiniz. 

Dahilde İşleme Rejimi ile İlgili Ek Bilgiler

Bu rehberde ele aldıklarımızın dışında, Dahilde İşleme Rejimi ve İzin Belgesi  ile ilgili olarak bilmenizde fayda olan bazı ek noktaları aşağıda listeledik.

• 2006/12 Sayılı Tebliği: Bu tebliğde, Dahilde İşleme Rejimi (DİR) uygulamalarıı hakkında detaylı bilgiler, şartlar ve prosedürler yer almaktadır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi web sitesinden tebliğe ulaşabilirsiniz.
• İzin Belgesi Örneği: İnternette örnek Dahilde İşleme İzin Belgesi formları zwar bulunsa da, resmi bir belge olmadıkları için kullanılmaları önerilmez. En güncel ve doğru format için Gümrük ve Ticaret Bölgeleri Müdürlüklerine başvurmanız gerekir.
• Dahilde İşleme Rejimi Kodu: Gümrük beyannamelerinde kullanılan bir referans numarasıdır.

Dahilde İşleme Rejimi (DİR) ile ilgili daha kapsamlı bilgi almak için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ilgili birimleri ile iletişime geçmeniz veya konunun uzmanı bir gümrük müşavirinden danışmanlık almanız faydalı olacaktır.

Dahilde İşleme Rejimi Kodları

İthalat Ürünlerinin İşlenmesi:

• 3400: Daha önce bir rejime tabi tutulmamış ürünlerin işlenmesi (Gümrük vergisi ve diğer vergilerden muafiyet, işlenen ürünün ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)
• 3421: Hariçte işleme rejiminden ithal edilen ürünlerin işlenmesi (Geri ithal ve işleme tabi tutulması halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)
• 3423: Geçici ihraç edilen ve işlenmeden geri ithal edilen ürünlerin işlenmesi (İşleme tabi tutulması halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)
• 3440: Muafiyetle serbest dolaşıma giren ürünlerin işlenmesi (İşlenen ürünün ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)
• 3442: Muafiyetle serbest dolaşıma giren ürünlerin kısmi işlenmesi (İşlenen ürünün belirli kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak geri ödenmesi)
• 3472: Antrepoda bulunan serbest dolaşımdaki ürünlerin işlenmesi (İşlenen ürünün ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)
• 3491: Gümrük kontrolü altında işleme tabi tutulan ürünlerin işlenmesi (Belirli şartlarla işleme tabi tutulması ve işlenen ürünün ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin geri ödenmesi)

Diğer İşleme Rejimleri:

• 3500: Daha önce bir rejime tabi tutulmamış ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (Gümrük vergisi ve diğer vergilerden muafiyet, işlenen ürünün belli bir kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3521: Hariçte işleme rejiminden ithal edilen ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (Geri ithal ve işleme tabi tutulması halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3523: Geçici ihraç edilen ve işlenmeden geri ithal edilen ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (İşleme tabi tutulması halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3540: Muafiyetle serbest dolaşıma giren ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (İşlenen ürünün belli bir kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3542: Muafiyetle serbest dolaşıma giren ürünlerin kısmi DİŞMS işlenmesi (İşlenen ürünün belirli kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3572: Antrepoda bulunan serbest dolaşımdaki ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (İşlenen ürünün belli bir kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)
• 3591: Gümrük kontrolü altında işleme tabi tutulan ürünlerin DİŞMS kapsamında işlenmesi (Belirli şartlarla işleme tabi tutulması ve işlenen ürünün belli bir kısmının ihraç edilmesi halinde ithalat vergilerinin oransal olarak muafiyeti)

Not: Bu kodlar ve açıklamalar özetlenmiştir. Detaylı bilgi için ilgili mevzuatı inceleyin.