YYS (Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası) Nedir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS), uluslararası ticarette güvenilirlik ve profesyonelliği belgeleyen önemli bir sertifikasyon sistemidir. Gümrük işlemlerinde güvenilirliğini kanıtlamış firmalara verilen bu belge, şirketlerin gümrük süreçlerini daha hızlı, kolay ve düşük maliyetle yönetmelerine olanak tanır.

Bu yazıda, YYS nedir, YYS şartları nelerdir, YYS Belgesi nasıl alınır, YYS sertifika süresi, YYS sahibi firmalar ve yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusunda aranan genel koşullar detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Ne İşe Yarar?

YYS, firmalara gümrük işlemlerinde çeşitli avantajlar ve kolaylıklar sağlayan kapsamlı bir belgedir. Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası alan firmalar:

• Gümrük işlemlerini daha az bürokrasi ile gerçekleştirebilir.
• Daha düşük teminat miktarları ile işlem yapabilir.
• Gümrük kontrollerinden hızlı geçiş imkanına sahip olur.
• Uluslararası ticarette güvenilir ortak statüsü kazanır.
• Malların daha kısa sürede teslim edilmesini sağlar.
• Zaman ve maliyet tasarrufu ile karlılığını artırır.

Ayrıca YYS sahipleri ihracat ve ithalat beyannamelerine belge eklememe, tahlil sonuçları alınmadan eşyayı teslim alabilme ve sınır kapılarından öncelikli geçiş gibi özel imtiyazlardan yararlanabilir.

YYS-I ve YYS-II Statüleri Nedir?

YYS-I ve YYS-II statüleri, ihracat yapan imalatçı firmalara daha fazla kolaylık sağlanması amacıyla oluşturulan önemli sınıflandırmalardır. 

YYS-I statüsü için firmalar ya imalatçı olup 5 milyon dolar ihracat gerçekleştirmek ve 50 işçi istihdam etmek ya da toplam 10 milyon dolar ihracat hacmine ulaşmak zorundadır. 

YYS-II statüsü için ise imalatçı olup 1 milyon dolar ihracat gerçekleştirmek ve 30 işçi istihdam etmek veya toplam 5 milyon dolar ihracat hacmine ulaşmak gerekmektedir. 

Kimler YYS Belgesi Alabilir? Şartları Nelerdir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) başvurusu için firmaların aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:

• Faaliyet Süresi: Serbest bölgeler dahil Türkiye Gümrük Bölgesi’nde en az 3 yıldır fiilen faaliyette bulunmak.
• Gümrük İşlemleri: Başvuru tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 100 adet gümrük beyannamesi (ithalat, ihracat, antrepo, transit, özet beyan, T1, T2 vb.) işlemi gerçekleştirmiş olmak.
• Kalite ve Bilgi Güvenliği Sertifikaları: ISO 9001 (Kalite Yönetim Sistemi) ve ISO 27001 (Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi) sertifikalarına sahip olmak.
• Güvenilirlik: Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin %10’undan fazlasına sahip gerçek kişiler ve gümrük ile dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının belirli suçlardan ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması.
• Mali Yeterlilik: Mali yapının yeterli ve güçlü olması.
• Ticari Kayıtların Güvenilirliği ve İzlenebilirliği: Ticari ve varsa taşımaya ilişkin kayıtların güvenilir, izlenebilir ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olması.
• Emniyet ve Güvenlik Standartları: Tesis güvenliği, personel güvenliği, bilgi güvenliği gibi emniyet ve güvenlik kriterlerini karşılamak.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) Sahiplerinin Yükümlülükleri Nelerdir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) sahiplerinin sertifika avantajlarından yararlanmaya devam edebilmeleri için aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekmektedir:

• Koşullardaki Değişikliklerin Bildirimi: Sertifika için aranan koşullar veya sertifika kapsamında kullanılan yetkilerle ilgili herhangi bir değişiklik meydana geldiğinde bu durumun sertifikayı düzenleyen bölge müdürlüğüne gecikmeksizin bildirilmesi zorunludur.
• Yetkilerin İzinsiz Kullanımının Bildirimi: Sertifika veya ona bağlı hak ve yetkilerin, yetkisiz kişiler tarafından kullanıldığının öğrenilmesi halinde bu durumun derhal bölge müdürlüğüne bildirilmesi gerekmektedir.
• Gümrük İdaresi ile İşbirliği: Gümrük idaresi tarafından yapılacak kontrollerde gerekli tüm kolaylıkların sağlanması ve işbirliği içinde olunması şarttır.
• Soru Formunun Güncellenmesi: Sertifikanın düzenlendiği tarihten itibaren beş yılda bir kez Ek-2 Soru Formu güncellenerek mevcut durumu yansıtacak şekilde hazırlanmalı ve ilgili bölge müdürlüğüne sunulmalıdır.
• Yıllık Faaliyet Raporu Hazırlama: Her on iki aylık dönem sonunda gümrük işlemlerinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı denetlenmeli ve bu denetim sonucunda yıllık faaliyet raporu hazırlanarak bölge müdürlüğüne iletilmelidir.
• Yeni Hizmet Alımlarının Bildirimi: Sertifika alındıktan sonra yeni bir hizmet alımı (örneğin, yeni bir nakliye firmasıyla çalışma) gerçekleştiğinde bu durumun sertifikayı düzenleyen bölge müdürlüğüne bildirilmesi gerekir.
• Ek Koşullara Uyum: Sertifika için aranan koşullar veya sertifika kapsamındaki yetkilerle ilgili ek koşullarda değişiklik yapılması durumunda gümrük idaresi tarafından tanınan süre içinde bu değişikliklere uyum sağlanmalıdır.

Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda sertifikanın askıya alınması veya iptal edilmesi gibi yaptırımlar uygulanabilir.

Nereden Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Alınır?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası başvuruları, firmanın bulunduğu bölgedeki yetkili gümrük idaresine yapılmaktadır. 

Başvuru sürecinde ilk adım olarak firmanın bulunduğu bölgedeki Gümrük Bölge Müdürlüğüne başvuruda bulunması gerekmektedir. Bu aşamada başvuru öncesi gerekli tüm belgelerin eksiksiz hazırlanması ve yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvuru formunun doğru bir şekilde doldurulması büyük önem taşımaktadır.

Nasıl Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Alınır? (YYS Başvuru Süreci)

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) almak isteyen firmaların aşağıdaki adımları izlemeleri gerekmektedir:

1. Ön Koşulların Sağlanması: YYS başvurusu yapacak firmaların, Türkiye Gümrük Bölgesi’nde en az 3 yıldır faaliyette bulunması ve başvuru tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 100 adet gümrük beyannamesi işlemi gerçekleştirmiş olması gerekmektedir.
2. Gerekli Belgelerin Hazırlanması:
   • Başvuru Formu (Ek-1/A): Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nin ekinde yer alan form eksiksiz doldurulmalıdır.
   • Soru Formu (Ek-2): 98 sorudan oluşan bu form, firmanın yapısına ve süreçlerine dair detaylı bilgiler içerir ve her soruya uygun prosedürler, talimatlar ve diğer dokümanlarla desteklenmelidir.
   • Diğer Belgeler: Adli sicil belgeleri, mali yeterlilik göstergeleri, ISO 9001 ve ISO 27001 sertifikaları gibi destekleyici belgeler hazırlanmalıdır.
3. Elektronik Başvuru: Hazırlanan tüm belgeler, firmanın Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi’nde (YKTS) kayıtlı doğrudan temsilcisi tarafından e-Devlet üzerinden “Yetkilendirilmiş Yükümlü Elektronik Başvuru Sistemi“ kullanılarak elektronik ortamda sunulur.
4. Başvurunun Değerlendirilmesi:
   • Bölge Müdürlüğü İncelemesi: İlgili Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü, başvuru belgelerini inceler ve eksiklik tespit ederse bunların giderilmesini talep eder.
   • Genel Müdürlük İncelemesi: Bölge Müdürlüğü onayının ardından, başvuru dosyası Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne iletilir. Burada, atanacak bir uzman tarafından dokümanlar detaylı olarak incelenir ve gerekirse ek bilgi veya düzeltme talep edilir.
5. Yerinde İnceleme: Doküman incelemesi tamamlandıktan sonra Bakanlık tarafından görevlendirilen müfettişler firmanın tesislerinde yerinde denetim yapar. Bu denetimde prosedürlerin uygulamadaki durumu ve firmanın genel yapısı değerlendirilir.
6. Sertifikanın Verilmesi: Tüm incelemelerin olumlu sonuçlanması halinde, firmaya Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası verilir ve firma YYS statüsünün sağladığı avantajlardan yararlanmaya başlar.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Başvurusu Sırasında Aranacak Belgeler Nelerdir?

YYS başvurusu sırasında firmaların hazırlaması ve sunması gereken temel belgeler şunlardır:

• Temel Başvuru Belgeleri:

• Başvuru Formu
• Elektronik ortamda düzenlenmiş ve elektronik imzalı Soru Formu
• İmza sirküleri (güncel)

• Resmi Belgeler:

• Adli Sicil Belgeleri (2 ay geçerli)
• Yabancılar için Beyan Formları (2 ay geçerli)
• SGK Borcu Yoktur Yazısı (1 ay geçerli)
• Vergi Borcu Yoktur Yazısı (2 ay geçerli)

• Denetim ve Kalite Belgeleri:

• Son 3 yılı kapsayan ve olumlu sonuca bağlanmış YMM Raporu
• ISO 9001 kalite yönetim sistemi sertifikası
• ISO 27001 bilgi güvenliği yönetim sistemi sertifikası

• Ek Belgeler:

• Geçici sınırlama kapsamındaki diğer belgeler
• Talep edilen ilave hak ve yetkiler için gereken özel belgeler 

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Geçerlilik Süresi Nedir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS), düzenlendiği tarihten sonraki ilk iş günü geçerlilik kazanır ve önemli bir özelliği süresiz olarak geçerli olmasıdır. 

Ancak bu süresiz geçerlilik belirli şartlara bağlıdır. Sertifika, askıya alma, geri alma ve iptal yaptırımlarından herhangi birine tabi olmadığı sürece geçerliliğini korur.

Sertifikanın devamlılığı için firma düzenli kontrol ve denetimlere tabidir. Bu kapsamda:

• Her beş yılda bir bölge müdürlüğü tarafından ön izleme yapılır.
• Bakanlık veri tabanları üzerinden düzenli kontroller gerçekleştirilir.
• Gerekli belgelerin güncelliği ve geçerliliği takip edilir.

YYS Kapsamındaki Basitleştirilmiş Uygulamalar Nelerdir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS), firmalara gümrük işlemlerinde birçok avantaj sağlar. YYS sahipleri, gümrük işlemlerinde çeşitli basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanabilirler. Bu kolaylıklar talebe bağlı olup olmamasına göre iki gruba ayrılır. 

Sıkça Sorulan Sorular

YYS hakkında diğer merak edilenleri sizin için yanıtladık.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü nedir?

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren ve genel gereklilikleri sağlayan güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde kolaylık ve imtiyazlar sunan uluslararası bir statüdür. Bu statü firmalara gümrük işlemlerinde çeşitli avantajlar ve basitleştirmeler sağlar.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası İngilizcesi nedir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası’nın (YYS) İngilizce karşılığı “Authorized Economic Operator Certificate” (AEO Certificate) olarak kullanılmaktadır. Bu terim uluslararası ticarette gümrük işlemlerinde güvenilir ve kolaylaştırılmış prosedürlerden yararlanan firmalar için kullanılan standart bir ifadedir.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası hangi kurum tarafından denetlenmektedir?

YYS, Ticaret Bakanlığı’na bağlı gümrük idareleri tarafından denetlenmektedir. Sertifika sahipleri, Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında düzenli denetime tabi tutulur.

YYS mevzuatı gereği en fazla kaç yılda bir Bakanlık tarafından denetim gerçekleştirilecektir?

YYS mevzuatına göre sertifikanın düzenlendiği tarihten itibaren her beş yılda bir bölge müdürlüğü tarafından ön izleme faaliyeti gerçekleştirilir. Bu süreçte, sertifika koşullarının tevsikine ilişkin belgeler ve Bakanlık veri tabanları üzerinden kontroller yapılır.