T1 – T2 Belgesi Nedir?

T1 belgesi AB dışı ülkelerden gelen malların Avrupa Birliği içinde transit taşınmasını sağlayan gümrük belgesi; T2 belgesi ise AB menşeli malların AB ülkeleri arasında taşınmasında kullanılan belgedir. 

Bu iki belge Ortak Transit Rejimi kapsamında kullanılan temel dokümanlardır ve taşınan yükün menşeini belirleyerek hangi gümrük işlemlerine tabi olacağını gösterir. 

T1 ve T2 belgeleri 1987 yılında imzalanan Ortak Transit Sözleşmesi ile oluşturulmuş ve 2005 yılından itibaren Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) ile elektronik olarak yönetilmektedir. Türkiye 1 Aralık 2012 tarihinde bu sisteme katılarak taşımacılık sektöründe Avrupa Birliği ile entegrasyonunu tamamlamıştır.

Transit Gümrüklemede T1 ve T2 Belgelerinin Önemi Nedir?

Transit gümrüklemede T1 ve T2 belgeleri uluslararası lojistiğin temel taşlarından birini oluşturur ve ticaretin akıcılığı için vazgeçilmez öneme sahiptir:

• Gümrük kontrollerinin hızlandırılması: Bu belgeler sayesinde gümrük işlemleri kolaylaştırılır ve araç giriş-çıkış süreleri önemli ölçüde kısaltılır.
• Bekleme sürelerinin azaltılması: Gümrükte bekleme süreleri minimize edilerek taşımacılara zaman avantajı sağlanır.
• Maliyet avantajı: Gümrük vergileri ve KDV ödemeleri transit geçiş süresince askıya alınarak firmalar için ciddi maliyet tasarrufu yaratılır.
• Kaçakçılığın önlenmesi: Malların gümrük vergilerinden kaçak olarak geçirilmesi sistematik şekilde önlenir.
• Takip ve kontrol: Taşınan eşyaların elektronik sistemle sürekli izlenmesi ve kontrolü garanti altına alınır.
• Ticaret güvenliği: Malların güvenli bir şekilde transit geçişi ve gümrük süreçlerinin şeffaf yürütülmesi sağlanarak tüm paydaşlar için güven ortamı oluşturulur.
• Operasyonel verimlilik: Özellikle Avrupa’da ticaret yapan firmalar, bu belgelerle operasyonlarını optimize edebilir ve zaman kaybını minimum düzeye indirebilirler.

T1 Belgesi Ne İçin Kullanılır?

T1 belgesi AB dışındaki ülkelerden gelen malların Avrupa Birliği içinde transit taşınması için kullanılır ve taşımacılıkta “Dış Transit” olarak bilinir. 

Bu belge sayesinde mallar gümrük vergileri ve KDV ödenmeden nihai varış noktasına kadar taşınabilir. T1 belgesi uluslararası elektronik NCTS sistemiyle düzenlenir ve malların AB içinde bir ülkeye giriş yapmadan transit geçişini sağlar. 

T1 belgesi 28 AB ülkesi ile Norveç, Lihtenştayn, İsviçre ve Andorra’dan oluşan EFTA ülkeleri arasındaki taşımalarda geçerlidir. Ancak Ortak Transit Rejimine taraf olmayan Ukrayna, Belarus ve Rusya gibi ülkelere yapılan taşımalarda kullanılamaz.

T1 Belgesini Kim Hazırlar?

T1 belgesi yetkili gümrük müşavirleri tarafından hazırlanır. 

Gümrük müşavirleri, uluslararası ticaret ve gümrük mevzuatı konusunda uzmanlaşmış profesyonellerdir ve T1 belgelerinin doğru ve eksiksiz şekilde hazırlanmasından sorumludurlar.

Bu belgelerin hazırlanması sürecinde gümrük müşavirleri, malların menşei, türü, miktarı ve taşıma güzergahı gibi kritik bilgilerin sisteme girişini yapar. 

Nereden T1 Belgesi Alınır?

T1 belgesi malların taşınmaya başlayacağı ülkedeki yetkili gümrük daireleri veya yetkili gümrük müşavirliği firmaları tarafından verilir. 

Türkiye’den AB ülkelerine yapılacak taşımalarda T1 belgesi Türkiye Gümrük İdaresine bağlı yetkili gümrük dairelerinden temin edilir. 

Ancak günümüzde tüm işlemler dijital ortamda yürütüldüğü için belge fiziksel olarak alınmaktan ziyade Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) üzerinden elektronik olarak düzenlenir.

T1 Belgesi Örneği

T1 belge formatı AB Gümrük Kanunu’na uygun olarak tüm üye devletlerde aynı şekilde kullanılır.

Bir T1 belgesi örneğinde şu temel bilgiler yer alır:

• Belge kodu ve numarası: T1 rejim kodu ve benzersiz belge referans numarası sisteme kaydedilir.
• Gönderici bilgileri: Malı gönderen firmanın adı, adresi ve kimlik bilgileri detaylı şekilde belirtilir.
• Alıcı bilgileri: Varış ülkesindeki alıcı firmanın tam bilgileri yer alır.
• Mal detayları: Taşınan eşyanın cinsi, miktarı, ağırlığı, değeri ve tarife numarası açık şekilde gösterilir.
• Güzergah bilgileri: Hareket gümrüğü, transit geçilecek ülkeler ve varış gümrüğü bilgileri sisteme girilir.
• Taşıma bilgileri: Taşımayı yapan firma, araç plakası ve taşıma şekli belirtilir.

T2 Belgesi Ne İçin Kullanılır?

T2 belgesi menşei Avrupa Birliği ülkelerinden olan eşyaların AB içinde serbest dolaşımda taşınması için kullanılır ve taşımacılıkta “Topluluk İçi Transit” olarak bilinir.

Bu belge sayesinde AB menşeli ürünler gümrük vergisi ve KDV ödemeden AB ülkeleri arasında taşınabilir. 

T2 belgesi ürünlerin AB menşeli olduğunu ispatlayarak serbest dolaşımda olduğunu gösterir ve sadece topluluk eşyasının ortak transit rejimi kapsamında taşınmasında kullanılır.

Örneğin Almanya’dan Çekya, Belçika, Bulgaristan, Yunanistan, Portekiz, Romanya veya Sırbistan gibi AB üyesi ülkelere yapılan taşımalarda T2 belgesi kullanılır. Ayrıca AB ülkelerinden serbest dolaşımda olan malların üçüncü ülkelere çıkışlarında da T2 belgesi kullanılabilir.

T2 Belgesini Kim Hazırlar?

T2 belgesi yetkili gümrük müşavirleri tarafından hazırlanır ve düzenlenir.

Gümrük müşavirleri, AB içi ticaret ve gümrük mevzuatı konusunda uzmanlaşmış profesyonellerdir ve T2 belgelerinin doğru ve eksiksiz şekilde hazırlanmasından sorumludurlar.

Nereden T2 Belgesi Alınır?

T2 belgesi malların taşınmaya başlayacağı AB ülkesindeki yetkili gümrük daireleri veya yetkili gümrük müşavirliği firmalarından alınır.

AB ülkelerinden Türkiye’ye yapılacak taşımalarda T2 belgesi çıkış yapılacak AB ülkesinin gümrük idaresine bağlı yetkili gümrük dairelerinden temin edilir.

Günümüzde tüm işlemler dijital ortamda yürütüldüğü için belge fiziksel olarak alınmaktan ziyade Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) üzerinden elektronik olarak düzenlenir ve takip edilir.

T2 Belgesi Örneği

T2 belge formatı AB Gümrük Kanunu’na ve AB Transit Rejimine uygun olarak tüm üye devletlerde aynı şekilde kullanılır.

Bir T2 belgesi örneğinde şu temel bilgiler yer alır:

• Belge kodu ve numarası: T2 rejim kodu ve benzersiz belge referans numarası sisteme kaydedilir.
• Gönderici bilgileri: Malı gönderen AB ülkesindeki firmanın adı, adresi ve kimlik bilgileri detaylı şekilde belirtilir.
• Alıcı bilgileri: Varış ülkesindeki alıcı firmanın tam bilgileri yer alır.
• Mal detayları: Taşınan eşyanın cinsi, miktarı, ağırlığı, değeri ve tarife numarası açık şekilde gösterilir.
• Menşe bilgileri: Malların AB menşeli olduğunu kanıtlayan bilgiler sisteme girilir.
• Güzergah bilgileri: Hareket gümrüğü, transit geçilecek ülkeler ve varış gümrüğü bilgileri sisteme girilir.
• Taşıma bilgileri: Taşımayı yapan firma, araç plakası ve taşıma şekli belirtilir.

T1 ve T2 Belgesi Nasıl Alınır?

T1 – T2 belgelerini almak için belirli adımların izlenmesi ve gerekli belgelerin hazırlanması gerekir.

Her iki belgenin alınma süreci genel olarak aynıdır ve şu adımlardan oluşur:

1. Gümrük Beyannamesi Doldurulması

Sistem üzerinden taşınacak mallarla ilgili detaylı bilgileri içeren elektronik gümrük beyannamesi doldurulur. Beyannamede malın cinsi, miktarı, menşei ve taşıma şekli yer alır.

2. Gerekli Belgelerin Hazırlanması

Başvuru sırasında sisteme şu belgeler yüklenir:

• Fatura
• Paket listesi
• Taşıma belgesi (CMR, konşimento vb.)
• Malların menşeini gösteren belge (özellikle T2 için)

3. Ücretlerin ve Vergilerin Ödenmesi

İlgili gümrük işlemleri için gereken vergi, harç ve ücretler ödenir. Bu adım tamamlanmadan belge onay sürecine geçilmez.

4. Gümrük Onayı ve Belge Oluşturulması

Gümrük idaresi beyan edilen bilgileri inceleyip uygun bulduğunda belgeyi elektronik ortamda onaylar.

2005 yılından beri bu süreçler tamamen dijital yürütülmektedir; dolayısıyla belgeler fiziksel olarak düzenlenmez, elektronik mesajlar üzerinden beyan edilir ve takip edilir.

5. Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Türkçe karakter kullanılmamalıdır (Örneğin “ş”, “ç”, “ğ” yerine “s”, “c”, “g”). Aksi halde veriler transit veya varış gümrüklerinde okunamayabilir.
• Beyan edilen malların menşei doğru seçilmelidir:
  • AB dışı mallar için T1,
  • AB menşeli mallar için T2 kullanılmalıdır.

T1 ile T2 Arasındaki Fark Nedir? (Tablolu Karşılaştırma)

T1 ve T2 belgeleri arasındaki temel farklar malların menşei ve kullanım alanlarıyla ilgilidir. Her iki belge de ortak transit rejiminde kullanılsa da farklı amaçlara hizmet eder.

Sıkça Sorulan Sorular

T1 ve T2 belgeleri hakkında taşımacılar ve ihracatçılar tarafından sıklıkla merak edilen diğer soruları yanıtladık.

T1 belgesini nakliyeci mi düzenler?

Hayır, T1 belgesini nakliyeci düzenlemez. 

Nakliyeci sadece taşıma işlemini gerçekleştirir. Belgenin hazırlanması ve gümrük işlemleri gümrük müşavirlerinin sorumluluğundadır. 

Gümrük müşavirleri, malların menşei, türü ve taşıma detaylarını içeren tüm bilgileri Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) üzerinden sisteme girerek belgeyi düzenler.

T1 belgesi hangi ülkelerde geçerli?

T1 belgesi, 28 AB ülkesi ile Norveç, İsviçre, Lihtenştayn ve Andorra’dan oluşan EFTA ülkeleri arasındaki taşımalarda geçerlidir. 

Bu ülkeler Ortak Transit Sözleşmesine taraf olduğu için T1 belgesi kullanılarak mallar gümrük vergileri askıya alınarak taşınabilir. 

Ancak Ortak Transit Rejimine taraf olmayan Ukrayna, Belarus ve Rusya gibi ülkelere yapılan taşımalarda T1 belgesi kullanılamaz.

E-devletten T2 belgesi alınır mı?

Hayır, T2 belgesi e-devlet üzerinden alınamaz. 

Bu işlem uluslararası bir sistemde gerçekleştiği için Türkiye’nin e-devlet platformu üzerinden değil, doğrudan gümrük sistemleri aracılığıyla yapılır.