Lojistikte CBM Nedir? Nasıl Hesaplanır?

CBM (Cubic Meter – Metreküp) deniz, hava ve karayolu taşımacılığında yük hacmini standartlaştırmak için kullanılan evrensel bir ölçü birimidir. 

Kenarları bir metre uzunluğunda olan bir küpün hacmine denk gelen bu ölçüm sistemi nakliye şirketlerinin alan kullanımını optimize etmesine ve işletmelerin taşıma maliyetlerini önceden hesaplamasına olanak tanır. 

Lojistik firmalarından gümrük şirketlerine, dış ticaret profesyonellerinden depo yöneticilerine kadar geniş bir kullanıcı kitlesi için vazgeçilmez bir hesaplama yöntemi olan CBM’yi doğru uygulamak operasyonel verimliliği doğrudan etkileyen bir yetkinliktir.

CBM Ne Zaman Kullanılır?

Farklı taşıma modlarında ve aşağıdaki durumlarda CBM kullanımı vazgeçilmezdir:

• Deniz Taşımacılığında LCL (Less than Container Load) Gönderiler: Tam konteyner doldurmayan yükler için konteynerdeki diğer yüklerle alan paylaşımı yapılırken hacim hesaplaması gerekir.
• Kamyon Taşımacılığında LTL (Less than Truck Load) Sevkiyatlar: Tam araç kapasitesi gerektirmeyen yüklerde taşıma alanının paylaşımı için CBM hesabı kullanılır.
• Konsolide Hava Taşımacılığı: Birden fazla gönderinin birleştirildiği hava kargo operasyonlarında her yükün kapladığı hacim CBM ile belirlenir.
• Depolama Alanı Planlaması: Raf ve depo alanı hesaplamalarında envanter yönetiminin optimize edilmesi için CBM kullanılır.
• Nakliye Maliyeti Hesaplama: Hacim bazlı fiyatlandırma modellerinde taşıma ücretlerinin belirlenmesi için CBM üzerinden hesaplama yapılır.
• Konteyner ve Araç Kapasite Planlaması: Yükleme öncesi hangi boyutta konteyner veya araç kullanılacağının belirlenmesinde CBM değerleri kritik rol oynar.
• Parsiyel Yükleme İşlemleri: Konteynerin tamamının kullanılmadığı durumlarda yükün ne kadar yer kapladığını belirlemek için CBM hesabı yapılır.

Denizyolu CBM Hesaplama

Denizyolu CBM hesaplaması, yükün uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçülerinin santimetre cinsinden çarpılıp 1.000.000’e bölünmesiyle yapılır. 

Denizyolu CBM hesaplama adımları:

• Yükün Boyutlarını Ölçün: Yükün uzunluğunu, genişliğini ve yüksekliğini santimetre cinsinden ölçün (örneğin: 150 cm x 100 cm x 80 cm).

• Hacim Hesaplaması Yapın: Uzunluk, genişlik ve yükseklik değerlerini birbiriyle çarpın (150 cm x 100 cm x 80 cm = 1.200.000 cm³).

• CBM’ye Dönüştürün: Elde edilen santimetreküp değerini 1.000.000’e bölerek metreküp cinsine çevirin (1.200.000 cm³ / 1.000.000 = 1.2 CBM).

• Hacim Ağırlığını Hesaplayın: Denizyolu taşımacılığında DIM faktörü 1:1000 olduğundan, CBM değerini 1000 ile çarparak hacim ağırlığını bulun (1.2 CBM x 1000 = 1200 kg).

• Ücretlendirilebilir Ağırlığı Belirleyin: Yükün gerçek brüt ağırlığı ile hacim ağırlığını karşılaştırın ve ikisinden büyük olanı ücretlendirilebilir ağırlık olarak kullanın.

Konteyner CBM Hesaplama

Konteyner CBM hesaplaması, konteynerin iç hacmini belirlemek için iç uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçülerinin metre cinsinden çarpılmasıyla yapılır.

Konteyner için CBM hesaplama adımları:

• Konteyner Boyutunu Belirleyin: Konteynerin iç ölçülerini alın. Standart 20 feet konteyner için 5.89 m (uzunluk) x 2.35 m (genişlik) x 2.39 m (yükseklik), 40 feet konteyner için 12.03 m (uzunluk) x 2.35 m (genişlik) x 2.39 m (yükseklik) değerleri kullanılır.

• Konteynerin Hacmini Hesaplayın: İç ölçüleri birbiriyle çarparak toplam hacmi bulun (örneğin 20 feet konteyner: 5.89 m x 2.35 m x 2.39 m = 32.87 CBM).

• Yük Kapasitesini Değerlendirin: Hesaplanan CBM değeri konteynere yüklenebilecek maksimum hacmi gösterir ve nakliye planlaması için kullanılır.

Konteynerler İçin En Uygun CBM Oranı Nedir?

Konteynerler için uygun CBM oranı konteynerin standart boyutuna ve sevk edilen malların hacmine bağlı olarak değişir.

• 20 Feetlik Konteyner: 33 CBM kapasiteye sahiptir ve küçük-orta ölçekli yükler için idealdir.
• 40 Feetlik Konteyner: 67 CBM kapasiteye sahiptir ve daha büyük hacimli sevkiyatlar için uygundur.
• 45 Feetlik Konteyner: 76 CBM kapasiteye sahiptir ve maksimum hacim gerektiren yükler için tercih edilir.

Uygun CBM oranını belirlerken yalnızca malların toplam hacmi değil, aynı zamanda şekli, uzunluğu ve istifleme özellikleri de dikkate alınmalıdır. Uzun veya hacimli ürünler için standart konteynerlerden daha uzun olanları tercih etmek gerekebilir. 

Ayrıca konteynerlerin hacim limitlerinin yanı sıra ağırlık limitleri de olduğundan yükün ağırlığının konteyner için izin verilen maksimum değeri aşmadığından emin olunmalıdır.

İstiflenemez CBM Hesaplama

İstiflenemez CBM hesaplaması, üst üste konulamayacak yüklerin yükseklik sınırlamaları dikkate alınarak konteynerin tam yüksekliği ile hacminin hesaplanmasıyla yapılır.

İstiflenemez CBM hesaplama adımları:

• Yükün Boyutlarını Belirleyin: Yükün uzunluğunu, genişliğini ve yüksekliğini santimetre cinsinden ölçün (örneğin: 150 cm x 100 cm x 80 cm).

• Hacim Hesaplaması Yapın: Uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçülerini birbiriyle çarpın (150 cm x 100 cm x 80 cm = 1.200.000 cm³).

• Yükseklik Sınırlamalarını Dikkate Alın: Konteynerin veya aracın iç yüksekliğini belirleyin (örneğin: konteyner yüksekliği 240 cm).

• İstiflenebilir Hacmi Hesaplayın: Yükün üzerinde kalan boş alanı da hesaba katarak, konteynerin tam yüksekliğini kullanın (150 cm x 100 cm x 240 cm = 3.600.000 cm³).

• CBM’ye Dönüştürün: İstiflenebilir hacmi metreküp cinsinden elde etmek için cm³’ü 1.000.000’e bölün (3.600.000 cm³ / 1.000.000 = 3.6 CBM).

Bu hesaplama yöntemi, istifleme kısıtlaması olan yüklerin taşıma kapasitesini değerlendirmek ve ölü alan nedeniyle oluşan maliyet artışını hesaplamak için kullanılır.

CBM’den KG’ye Dönüştürme Nasıl Yapılır?

CBM’den KG’ye dönüştürme formülü Ağırlık (kg) = Hacim (m³) x Yoğunluk (kg/m³) şeklindedir. 

Bu hesaplamayı yapabilmek için malzemenin yoğunluğunu bilmek gerekir. Yoğunluk her malzeme için farklıdır ve kilogram/metreküp (kg/m³) cinsinden ifade edilir. 

Örneğin 1 metreküp hacme sahip bir malzemenin yoğunluğu 1000 kg/m³ ise ağırlığı 1000 kg olur. 

Sıkça Sorulan Sorular

Lojistik sektöründe CBM hesaplamaları ile ilgili sıkça karşılaşılan soruları sizin için yanıtladık.

CBM ve m³ aynı mıdır?

Evet, CBM ve m³ tamamen aynı ölçü birimidir. 

Her ikisi de hacim ölçümünde kullanılan standart birimlerdir. CBM (Cubic Meter) metreküpün İngilizce kısaltmasıdır ve m3 ile aynı değeri ifade eder. 

Lojistik sektöründe özellikle denizyolu taşımacılığında CBM terimi daha yaygın kullanılırken genel ölçümlerde m³ tercih edilir.

1 CBM kaç m³’tür?

1 CBM tam olarak 1 metreküpe (1 m³) eşittir. 

CBM zaten metreküp anlamına geldiği için aralarında herhangi bir dönüşüm faktörü yoktur. Her iki terim de kenarları 1 metre uzunluğunda olan bir küpün hacmini ifade eder. 

Bu nedenle 1 CBM = 1 m³ = 1.000.000 cm³ şeklinde eşitlik kurulabilir.

1 CBM kaç ton eder?

1 CBM’nin ton karşılığı malzemenin yoğunluğuna bağlı olarak değişir ve sabit bir değer yoktur. 

Denizyolu için 1 CBM = 1 ton, hava taşımacılığı için 1 CBM = 6 ton, karayolu için 1 CBM = 3 ton kabul edilir. 

Ancak bu değerler yalnızca fiyatlandırma için kullanılan standartlardır ve malzemenin gerçek ağırlığını göstermez.

Bir konteynere CBM hesabı ile kaç ürün koyulabilir?

Bir konteynere kaç ürün koyulabileceği ürünlerin bireysel CBM değerine ve konteynerin toplam kapasitesine bağlıdır. 

Hesaplama yaparken ürünlerin şekli, istifleme özellikleri ve konteynerdeki boş alanlar da dikkate alınmalıdır. 

Örneğin 40 feetlik bir konteyner 67 CBM kapasiteye sahiptir ve her biri 0.5 CBM olan bir üründen 134 adet taşınabilir. 

Birden fazla ürün için CBM hesaplaması yapılır mı?

Evet, birden fazla ürün için CBM hesaplaması yapılabilir ve her ürünün CBM değerleri toplanarak toplam hacim bulunur. 

Bu yöntem karışık yüklemelerde toplam nakliye maliyetini hesaplamak için kullanılır. Her bir ürünün uzunluk, genişlik ve yüksekliği ayrı ayrı ölçülüp CBM’ye dönüştürüldükten sonra tüm değerler toplanır. 

Örneğin 1 CBM olan bir ürün ile 3 CBM olan başka bir ürünün toplam hacmi 4 CBM’dir.