- 30 Kasım 2025
- Yayınlayan: alisuat
- Kategori: Kategori Blog
ÖTS (Özel Ticaret Sistemi), ticaret istatistiklerinin hesaplanmasında sadece gümrük sınırlarını dikkate alan bir sistemdir.
GTS’nin aksine ÖTS daha dar bir çerçevede işlem görür ve belirli alanları istatistik kapsamı dışında bırakır. Bu sistem sadece gümrükten serbest dolaşıma giren ürünleri dikkate alır ve serbest ticaret bölgeleri ile gümrük antrepolarını istatistik bölgesi olarak tanımaz.
Sonuç olarak ÖTS ülke dışı ile yapılan ticarete odaklanır ve iç ticaret hareketlerinde daha seçici bir tutum sergiler. Türkiye, Fransa ve İtalya gibi ülkeler bu sistemi tercih etmekte ve dış ticaret verilerini bu çerçevede raporlamaktadır.
Özel Ticaret Sisteminin (ÖTS) Kapsamı Nedir?
Özel Ticaret Sistemi’nin kapsamı aşağıdaki unsurları içermektedir:
- Gümrük sınırlarından serbest dolaşıma giren ürünler ÖTS’nin temel kapsamını oluşturur ve bu ürünler istatistiklere dahil edilir.
- Ülke sınırları içerisinde serbest bölgeler arasında yapılan ticaret akışı kayıt altına alınır ve istatistiki verilerde yer alır.
- Gümrükten çıkıp dolaşıma giren mallar, ithalat ve ihracat işlemleri sistematik olarak takip edilir.
Özel Ticaret Sistemi dahilinde dış ticaret istatistiklerinin hesaplamalarına dahil edilmeyen unsurlar ise şunlardır:
- Transit ticaret işlemleri hesaplamalara katılmaz.
- Yolcu beraberinde götürülen eşya (bavul eşya) kapsamda değildir.
- Finansal kiralama hariç kiralanan mallar istatistiklere dahil edilmez.
- Tamir gören mallar sisteme katılmaz.
- Para tabanlı altın işlemleri dikkate alınmaz.
- Sınırı geçmeyen mallar hesaplamaya dahil edilmez.
- Geçici ithalat ve ihracat işlemleri ÖTS kapsamında yer almaz.
Dış Ticaret İstatistiklerinde ÖTS ve GTS Farkı Nedir? (Tablolu Karşılaştırma)
Dış ticaret verilerinin sağlıklı yorumlanabilmesi için ülkelerin kullandığı istatistik sistemlerinin iyi anlaşılması gerekir.
Bu noktada en sık karşılaşılan iki yöntem Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) ve Genel Ticaret Sistemi (GTS)’dir.
| Karşılaştırma Kriteri | Genel Ticaret Sistemi (GTS) | Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) |
| Kapsam | Geniş | Dar |
| Esas Alınan Alan | Ülke sınırları + serbest bölgeler + antrepolar + gümrük sahaları + petrol sahaları | Sadece gümrük sahası esas alınır |
| Serbest Bölgelerden Yurt Dışına Satış | İhracat sayılır | İhracat sayılmaz |
| Yurt Dışından Serbest Bölgelere Gelen Ürün | İthalat sayılır | İthalat sayılmaz |
| Antrepolar ve Gümrük Antrepoları | Ticaret hesaplamasına dahil | İstatistik bölgesi kabul edilmez |
| Kullanım Amacı | Dış ticareti geniş perspektifte ölçmek | Gümrük çıkış-girişine odaklı net veri üretmek |
| Kullanan Ülke Sayısı | Yaklaşık 117 ülke | Yaklaşık 74 ülke |
| Örnek Ülkeler | ABD, Çin, Kanada, İngiltere | Türkiye, Fransa, İtalya |
| Türkiye’de Durum | 2019’dan itibaren her iki sistem de kullanılmaktadır | GTS ile birlikte kullanılmaktadır |
Her iki sistem dış ticareti ölçmeyi amaçlasa da kapsama alanları ve veri işleme prensipleri bakımından önemli farklılıklar taşır.