- 30 Kasım 2025
- Yayınlayan: alisuat
- Kategori: Kategori Blog
Genel Ticaret Sistemi (GTS), bir ülkenin dış ticaret istatistiklerini hesaplarken kullanılan ve ülkenin gümrük bölgesine giren ve çıkan tüm malları kapsayan geniş kapsamlı bir yöntemdir.
Dış ticaret istatistiklerinin hesaplanmasında kullanılan iki temel yöntemden biri olan GTS, uluslararası ticareti ölçmek ve değerlendirmek için kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Dünya çapında yaygın olarak benimsenen bu sistem ülkelerin ihracat ve ithalatlarını belirlerken geniş bir perspektif yaklaşımı tercih etmektedir.
GTS özellikle ekonomik analiz ve ticari politika belirleme süreçlerinde kritik bir rol oynamakta, ülkeler arası ticari ilişkilerin daha doğru ve kapsamlı şekilde anlaşılmasını sağlamaktadır.
Genel Ticaret Sisteminin (GTS) Kapsamı Nedir?
Genel Ticaret Sisteminin kapsamı aşağıdaki unsurları içermektedir:
- Ülkenin gümrük bölgesine giren tüm mallar GTS’nin temel kapsamını oluşturur ve bu mallar istatistiklere dahil edilir.
- Ülkenin kara suları, iç suları ve hava sahasından oluşan sınırları içerisindeki tüm alanlar kapsama alınır.
- Gümrük işleme alanları, petrol alanları, antrepolar ve serbest ticaret bölgeleri sistemin kapsamında yer alır.
- Serbest ticaret bölgelerinden başka ülkelere yapılan eşya satışları ihracat işlemi olarak kaydedilir.
- Yurt dışından serbest ticaret bölgelerine yapılan mal girdileri ithalat işlemi olarak kayıt altına alınır.
- Ülke sınırları içerisinde serbest bölgeler arasında yapılan ticaret akışı kayıt altına alınır ve istatistiki verilerde yer alır.
Genel Ticaret Sistemi dahilinde dış ticaret istatistiklerinin hesaplamalarına dahil edilen tüm bu unsurlar ülkelerin ticari faaliyetlerinin en kapsamlı şekilde değerlendirilmesini sağlamaktadır.
GTS Nasıl Hesaplanır?
Genel Ticaret Sistemi’ne göre dış ticaret istatistikleri hesaplanırken aşağıdaki adımlar izlenmektedir:
- İhracat verileri belirlenir. Bu adımda bir ülkenin belirli bir dönemde hangi ürünleri, hangi ülkelere ve hangi miktarlarda ihraç ettiği ortaya konur ve GTS kapsamındaki tüm mallar kayıt altına alınır.
- İthalat verileri kaydedilir. Bir ülkenin dışarıdan hangi ürünleri, hangi ülkelerden ve ne kadarlık bir hacimde ithal ettiği belirlenir ve gümrük bölgesine giren tüm mallar sisteme dahil edilir.
- Dış ticaret dengesi şu formül kullanılarak hesaplanır: Dış Ticaret Dengesi = İhracat – İthalat Sonuç negatif ise dış ticaret açığını, pozitif ise dış ticaret fazlasını gösterir.
- Belirli bir dönemde gerçekleştirilen ihracat ve ithalatın toplamı alınarak ülkenin toplam ticari aktivitesi ölçülür. Dış ticaret hacmi toplam değer olarak ifade edilir: Dış Ticaret Hacmi = İhracat + İthalat
- İhracatın ithalatı karşılama oranı hesaplanır: İhracatın İthalatı Karşılama Oranı = İhracat / İthalat Bu oran ülkenin dış ticaret performansını değerlendirilir.
- Harmonize Sisteme (HS) dayalı 12-dijitli GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodları kullanılır. Her ürün bu kodlar aracılığıyla sınıflandırılır ve sistematik şekilde kaydedilir.
- Veriler resmi kuruluşlar tarafından derlenir. Ulusal istatistik ofisleri ve merkez bankaları gibi resmi kurumlar tarafından düzenli olarak dış ticaret istatistikleri derlenip yayınlanır.
“ÖTS Nedir?” konusunda bilgiye ihtiyacınız varsa bu makalemize mutlaka göz atın: https://adabte.com/ots-nedir/